بیگم ایس ساقی
نوری دا نکاح نہیں سی ہندا۔ خاصی عمر ہو گئی سی۔ اٹھائی پار کر گئی سی اوہ۔ اس دیاں سہیلیاں وچوں ہن کوئی وی باقی نہیں سی بچی۔ زوبیدا، ہمیسا، پروین، گلبانو ساریاں آپو اپنے سہرے گھر ٹر گئیاں سن، ویاہ کروا کے۔ نوری نوں دھکہ ادوں لگا جدوں اس دی ہم عمر سہیلی زہرا وی اس نوں اکلی چھڈّ گئی، جس دا دو مہینے پہلاں ظفر نال مولوی نے نکاح پڑھ دتا سی۔
جدوں وی محلے وچّ جاں محلے توں دور رشتے داری وچّ کسے وی کڑی دا نکاح ہندا تاں اوہناں گھر سدا پتر ضرور آؤندا، نوری اپنی امی نال ہمیشہ اتھے جاندی۔ نوری نویں کپڑیاں وچّ سجیاں کڑیاں تے عورتاں نوں ویکھدی۔ اپنی تلنا نکاح ہون والی کڑی نال کردی۔ اس توں ودھ کے سوہنی سی اوہ..۔ ویاہی جان والی نوں ویکھ اوہ جویں اپنے آپ نوں کہندی، ‘میرا ویاہ کیوں نہیں ہندا؟ میں ہر واری نوری بنی رہِ جاندی ہاں۔ نکاح کروا کے نوری بیگم کیوں نہیں بن جاندی؟’ کئی سوال آؤندے اوہدے من وچّ، پر اس نوں اوہناں دا کوئی ٹھیک جواب نہ لبھدا۔
ویاہ وچّ آئیاں عورتاں اس دی ماں نوں پچھ لیندیاں سن، ‘نوری دی امی، توں بیٹی نوں ویاہ دا جوڑا کدوں پہناوینگی؟ کدوں جاوے گی اوہ اپنے سہرے گھر؟’
اجیہے سوالاں دا اوہدی امی ریشما نوں جواب دینا بہت اوکھا لگدا۔ اوہ اوہناں عورتاں ولّ ویکھدی ہوئی کہندی، ‘میں تاں نکاح کر دیواں انشا اﷲ۔ منڈے وی بہتیرے پھردے نے ساڈے پچھے۔ کنے ہی رشتے آؤندے نے ساڈی نوری نوں۔ کاہدی کمی ہے اس وچّ کہ پچھ نہ پوے، پر چجّ دا منڈا تاں ملے۔ جہڑے ملدے نے بس ایویں ہی، ساڈی نوری نیڑے تاں کھڑون جوگا وی نہیں کوئی..۔’
نوری دی امی جھوٹھ بولدی۔ شاید ریشما دی ساری گلّ ٹھیک نہیں سی۔ جدوں نوری اٹھارویں وچّ لگی سی ریشما نے تاں تدے اس دے نکاح بارے اپنے پتی خالد نال گلّ کیتی سی، پر اس نے ریشما نوں ‘اجے چھوٹی ہے’ کہہ کے گلّ ٹال دتی، جدوں کہ گلّ ایہہ نہیں سی۔ جدوں وی اتھے ویاہ ہندے سن تاں دھیاں والیاں ساہمنے منڈے والے اکثر اپنی منگ پہلاں رکھ دندے سن، جہڑی نکاح توں پہلاں دینی ہندی سی۔ خالد ساہمنے وی ایہو اڑچن سی۔ اس نے اس توں پہلاں اپنی وڈی دھی نفیسہ دا ویاہ کیتا سی۔ تد اس نے ویاہ لئی ویاجو پیسے پھڑے سن جہڑے ہن تکّ اسے طرحاں سر ‘تے کھلوتے سن۔ ہر ورھے اس دا ویاج ہی موڑ پاؤندا سی اوہ۔ رقم اس کولوں نہیں اتردی سی۔
خالد پیشے ولوں بنکر سی۔ اوہ شروع توں اس خاندانی پیشے وچّ سی۔ پیڑھیاں توں اوہ لوک قالین بنن دا کم کردے آ رہے سن۔ خالد جہے کاریگر سارے کشمیر وچّ اک دو سن۔ خالد نے وڈا چنگا وقت ویکھیا سی، جدوں ستّ اٹھ ورھیاں دی عمرے اوہ اپنے ابا نال اس پیشے وچّ پے گیا سی۔ ادوں دن ودھیا سن۔ مشینی یگ شروع نہیں سی ہویا۔ قالین تیار کرن لئی سوت دا تانا بنیا جاندا۔ اک-اک گنڈھ مار کے پھر اوہ قالین بنن لگدے۔ اس کم وچّ سارا ٹبر ہی لگّ جاندا، کی وڈے تے کی چھوٹے، سارے ہی۔ چھوٹی توں چھوٹی گنڈھ ماری جاندی۔ اخیر انا خوبصورت قالین بندا کہ گھر دا موڈھی کنا-کنا چر اس ولّ اس طرحاں ویکھدا رہندا جویں قالین نہ ہو کے اس دا جایا ہووے۔ جے ورھے وچّ اک قالین تیار ہندا تاں اس نوں خریدن والے راجے توں علاوہ ہور بہت سارے امیر لوک ہندے، جہڑے اس دی منہ منگی قیمت دے دندے۔ جس نال گھر دا اک سال دا خرچہ ٹردا رہندا سی۔ کدے وی اوہناں نوں تنگی دا منہ نہیں سی ویکھنا پیندا۔ ایہہ سارا کجھ پتہ نہیں کنیاں پیڑھیاں توں چلیا آ رہا سی۔
وقت بدلیا۔ دیش نوں آزادی ملی، انگریز چلے گئے، راجیاں دے راج ختم ہو گئے۔ پچھمی سبھیتا ہولی-ہولی ملک وچّ پسرن لگی۔ لوکاں دے شوق وچّ پرورتن آ گیا۔ گھر دی سجاوٹ تاں ہندی، پر اس لئی جہڑا قالین سارا ٹبر اک ورھے وچّ لگّ کے تیار کردا، مشین اجیہے کئی اک دن وچّ بن دندی۔ گھراں وچّ قالین ہن وی وچھائے جاندے سن، پر بنکراں نوں اوہناں دی محنت دا ملّ کوئی نہ دندا۔ منافع کاریگراں دے ہتھاں ‘چوں نکل اوہناں لوکاں کول چلا گیا جہڑے پہلاں توں ہی پیسے والے سن۔ جہڑے قالین بنن لئی کاریگراں نوں مال دندے سن۔ ادھار دتے مال ‘تے ویاج لاؤندے سن۔ تیار کیتے قالین نوں سستا خرید کے وڈے-وڈے شوئروماں وچّ منہ منگے ملّ ‘تے ویچدے سن۔ باہر دے ملکاں وچّ بھیج دندے سن۔ بنکر پھر بھکھے دے بھکھے ہی رہِ جاندے سن۔
اوہناں بنکراں وچّ خالد وی سی۔ سٹھاں دی عمر دا، جس دے گھر وچّ تنّ دھیاں پیدا ہوئیاں۔ جنہاں وچوں اک اس نے ویاہ دتی سی۔ دوجی اٹھائی ورھیاں دی نوری اجے اس دی چوکھٹ ‘تے کلّ وانگ گڈی ہوئی سی۔ اس نے کئی وار کوشش کیتی اس کلّ نوں پٹّ گھروں باہر سٹّ دیوے، پر ہر وار گھر دی تنگی وچکار آ کھلوندی۔ جدوں خالد دا نکاح ہویا سی تاں اس دے ابا نے ریشما دے ابا کولوں اک پیسہ وی نقد نہیں سی لیا، پر ہن ریت بدل گئی سی۔ منڈیاں دے سودے ہون لگے سن۔ منڈے والے حیثیت وچّ جنے تکڑے ہندے سن، انے ہی اوہناں دے منہ ودھ اڈے ہندے سن۔
نور جوان ہو گئی سی۔ ایہہ خالد نوں وی پتہ سی، پر بہت کوشش کرن ‘تے وی اوہ کوئی منڈا اس لئی نہیں سی لبھّ سکیا۔ اس نوں کئی وار نوری دا خیال آؤندا، جہڑی ہر پاسے توں گنی سی۔ رجّ کے خوبصورت سی اوہ۔ کم وچّ نپنن سی۔ اوہ بنے جا رہے قالین وچّ کئی وار اجیہا ڈزائین پا دندی کہ کھالدا ویکھدا رہِ جاندا سی۔ خالد دا من کردا کہ نوری اجیہے گھر جاوے، جتھوں دے بنے قالین وڈے-وڈے گھراں دی شوبھا بندے ہون، پر اوہناں گھراں دے منڈیاں نوں دین لئی اس کول کجھ نہیں سی۔
اک دن دور دے رشتے دار نے نال دے پنڈ کسے منڈے دی دسّ پائی۔ خالد نے اگلے دن سویرے اٹھ نماز ادا کیتی تے تیار ہو کے اس پنڈ ولّ ٹر پیا۔ بھاویں اس نے اپنی پتنی ریشما نال ہی اس بارے گلّ کیتی سی، پر اوہناں نوں ہولی-ہولی کسے منڈے بارے بولدیاں نوری نے وی سن لیا سی۔
ابا دے گھروں باہر چلے جان ‘تے اوہدے من ‘چ آیا کہ اوہ امی نال گلّ کرے، پر اس نے چپّ رہنا بہتر سمجھیا۔ جدوں دا اس دی سہیلی زہرا دا ویاہ ہویا سی اس نے شیشہ ویکھنا بند کر دتا سی۔ اوہ سوچدی، ‘کس لئی ویکھاں میں شیشہ؟ کون پاویگا میری قدر؟ مینوں کسے نے بیگم بناؤنا ہی نہیں۔ میں تاں ساری عمر اپنے ابا دی چوکھٹ ‘چ بیٹھی رہانگی۔’ پر اج..۔
پتہ نہیں کی سوچ کے اوہ شیشے وچّ اپنی شکل ویکھن لگی۔ اس دے من وچّ اک خوبصورت منڈے دا وجود سی، جہڑا نویں کپڑے پہن اس دے گھر آویگا۔ پردے پچھے بیٹھی توں مولوی جی پچھنگے، ‘بیبی نوری تیرا نکاح حفیظ میاں دے پتر رستم نال ہو رہے، کی توں اس نکاح لئی راضی ہے؟’ جدوں اوہ ہاں کہیگی، گھر خوشیاں نال بھر جاویگا۔ امی اجیہا ہون ‘تے اس دا متھا چمّ اس نوں سینے نال لا لویگی۔ اس دے ابا دے گھر دی چوکھٹ ‘تے کنے ورھیاں دی گڈی کل اکھڑ، گھر اندر جان دا راہ موکلا ہو جاویگا۔
دن ہولی-ہولی ٹرن لگا۔ سارے دن وچّ نوری نے ٹھیک طرحاں روٹی وی نہیں کھادھی۔ اوہ تاں کتے باہر وی نہیں گئی۔ بسّ اس نوں اڈیک سی اپنے ابا دی جہڑا خوشی دا پیغام لے کے آویگا۔
اجے چنگی طرحاں دھپّ نہیں سی چڑھی کہ خالد اس پنڈ پہنچ گیا سی تے پھر منڈے دے گھر نیڑے..! اوہ پنڈ دیاں جہڑیاں گلیاں راہیں لنگھ رہا سی اوہ انیاں صاف نہیں سن۔ گندیاں-گندیاں سن، اس دے پنڈ دیاں گلیاں توں وی ودھ۔ گھر وی ایویں ٹٹے بھجے سن، جنہاں دے بوہیاں ‘تے ٹاٹ لمک رہے سن۔ خالد دا دل چھوٹا ہندا جا رہا سی۔ اوہ منو من اﷲ اگے جویں فریاد کر رہا سی کہ اس دی دھی لئی جہڑا گھر اوہ ویکھن جا رہا ہے، کتے اسے طرحاں دا ٹٹیا بھجیا نہ ہووے۔
اﷲ نے اس دی نہیں سنی۔ گلی دے سرے ‘تے اک منڈے کولوں گھر دا پتہ پچھیا تاں اس نوں اسے طرحاں دا ٹٹیا بھجیا گھر دسیا، جس دے بوہے ‘تے دوجے گھراں وانگ ٹاٹ لمک رہا سی۔ گھر موہرے کجھ چر لئی خالد چپّ کھلوتا رہا۔ پھر اس نے حفیظ میاں کہہ کے آواز لائی۔ کجھ چر بعد ٹاٹ دا پردہ ہٹا اس گھر جیہا ہی کوئی سٹھاں دے گیڑ دا ٹٹیا بھجیا بندہ باہر نکلیا۔
‘اسلاما لیکم’، خالد نے اس نوں ویکھ کے آکھیا۔ جواب وچّ اس شخص نے وی ‘وعلیکم-سلام’ کیہا، پر ایہہ کہندیاں اس نے خالد ولّ اس طرحاں ویکھیا جویں اکھاں راہیں پچھیا ہووے، کون ہے توں..؟ خالد نے اپنی جان پچھان کروائی، اپنے آؤن دا مقصد وی دسیا۔ حفیظ میاں ٹاٹ دا پردہ چکّ پھر اندر چلا گیا اتے چھوٹی جہی منجی باہر لے آیا جس دی دون ڈھلی سی اتے اک پاوے نے انج ٹنگ اپر چکی ہوئی سی، جویں کوئی چھوٹی ٹنگ والا شخص ہووے۔
خالد نے نوری دی گلّ ٹوری، ‘بھائی جان رشتے تاں ساڈے رستم لئی بہت آؤندے نے۔ اکو اک اولاد ہے ساڈی۔ میرے مرن توں بعد سبھ کاسے دا مالک اوہی ہووےگا۔’ حفیظ میاں اجے پتّ بارے دسّ ہی رہا سی کہ خالد دی نظر اک واری پھر کھنڈرنما اس گھر ولّ چلی گئی، جس دی ملکیت اس ساہمنے بیٹھے ٹٹے بھجے گھر جہے بندے دے پتّ حصے آؤندی سی۔
اوہ شخص بولدا گیا اتے خالد سندا رہا۔ اخیر اس بندے نے پچی ہزار دی منگ خالد موہرے رکھ دتی۔ پچی ہزار آکھ اوہ خالد دے چہرے ولّ ویکھن لگا، صرف ایہہ جانن لئی کہ اس دی گلّ دا کنا تے کیہا اثر ہویا۔ چپّ بیٹھا خالد منو من حساب لاؤن لگا کہ کی نواں قالین بن کے اوہ پچی ہزار کما لویگا؟ گلّ پندراں ہزار ‘تے آ کے کھڑو گئی۔
‘دیکھو بھائی جان، اک گلّ ہنے صاف کر دندا ہاں ایہہ پندراں ہزار نقد تے نکاح توں پہلاں دینے پینگے۔ برات پھر تہاڈے بوہے پہنچیگی۔ دوجا ایہہ نکاح دس مہینے بعد ہووےگا۔ بقرعید توں دو مہینے بعد۔ اسیں ہنے طریق پکی کر لیندے ہاں۔ میں اس توں نہ اک دن ودھ دیوانگا اتے نہ ہی گھٹّ کراں گا۔ جے رقم چکا دتی تاں نکاح پکا، نہیں تسیں اپنی تھاں اتے اسیں اپنی تھاں..پھر میری مرضی ہوویگی میں کویں وی کراں۔’ خالد نوں دس مہینے تھوڑھے لگے، پر اس نوں اپنے آپ ‘تے بھروسہ سی کہ پندراں ہزار اوہ دس مہینیاں وچّ قالین پوری کرکے ضرور کما لویگا۔
اجے اوہناں دیاں گلاں چل رہیاں سن کہ خالد دا ہون والا داماد کتے باہروں آ گیا سی۔ جدوں حفیظ میاں نے اپنے پتّ رستم دی جان پچھان خالد نال کرائی تاں اس نے اسے طرحاں دیکھ کے خالد نوں سلام کیہا۔ منڈے دے آؤن توں پہلاں خالد نے اس دے پیو نوں ویکھ کے اندازہ لا لیا سی اس دا پتّ کیہو جیہا ہووےگا۔ اوہ اسے طرحاں دا سی جیہا خالد نے سوچیا سی۔ بھاویں منڈے نوں ویکھ بہت خوش نہیں سی خالد، تاں وی اوہنے اوہدے ہتھ وچّ ویہہ روپئے پھڑائے اتے گلّ پکی کرکے اپنے گھر ولّ ٹر پیا۔
سورج نیواں ہندا جا رہا سی۔ خالد دے پیراں وچّ اس ویلے جویں کاہل سی۔ اوہ ایہہ خوشی بھری خبر چھیتی توں چھیتی ریشما نوں سناؤنا چاہندا سی۔ جدوں اوہ گھر پہنچیا تاں ہنیرا ہو چلیا سی۔ گھر دے تنے جی خالد دی اڈیک کر رہے سن۔ جدوں اس نے جاندیاں سار اپنی بیگم ریشما نوں ایہہ کھشکھبری سنائی تاں اس نے اٹھ کے نوری دا متھا چمّ لیا۔ اوہ ساری رات خالد دیاں اکھاں تھائیں لنگھ گئی۔ بھاویں خالد دی بیگم اتے دوویں دھیاں آرام نال سوں گئیاں، پر خالد ساری رات ایہو حساب لاؤندا رہا کہ اوہ کنے آکار دا قالین شروع کرے، جس نال اس نوں پندراں ہزار روپئے دی بچت تاں ہووے، نال گھر دا دس مہینیاں دا خرچ وی نکلے۔
جدوں سویرے چار وجے اس دی اکھ لگی، ادوں تیک اس نے سارا حساب لا کے قالین دا ڈزائین وی من وچّ سوچ لیا سی۔ اوہ سویرے شاہوکار توں مال لیا کے چھیتی کم شروع کرنا چاہندا سی۔ بھاویں اوہ ساری رات جاگدا رہا سی، تاں وی اس سویرے سدیہاں ہی اٹھ کھلوتا۔ اوہ روز وانگ نہاتا۔ سویر دی نماز ادا کیتی۔ چاہ دا کپ پیتا اتے دس وجن دا انتظار کرن لگا۔
دوکان کھلھدیاں ہی اوہ بازار نوں تر پیا۔ دو دناں وچّ اس نے قالین دا سارا تانا تیار کر لیا۔ ایڈا وڈا قالین تاں اس توں پہلاں اس نے کدے وی نہیں سی بنیا۔ بھاویں اک واری نوری دے من ‘چ آیا؛ ابا نوں پچھے کہ کی دس مہینیاں وچّ اوہ انا وڈا قالین تیار کر لینگے، پر اس نے اس طرحاں نہیں کیتا۔ قالین بننا شروع کر دتا گیا۔ خالد ریشما، نوری تے بانو سارے سویرے ہی دیوا بال کے کم ‘تے بہہ جاندے۔ اوہ چھوٹیاں-چھوٹیاں گنڈھاں مار کے نویں-نویں ڈزائین پاؤن لگدے۔ پتہ ہی نہ چلدا، کدوں دن چڑدا، کدوں دوپہر ہندی، پتہ نہ چلدا کدوں شام ڈھلدی تے کدوں رات آؤندی۔ انگلاں سارا دن چھوٹیاں-چھوٹیاں گنڈھاں ماردیاں جویں ہمبھ جاندیاں، پر کم نہ رکدا۔ اوہناں تناں وچوں کوئی وی گھر دا کم کرن لگّ جاندا، پر خالد نہ اٹھدا۔ کدوں روٹی پکدی، کدوں اوہ کھا لیندے، اوہناں نوں پتہ نہ لگدا۔ دیر رات گئی تکّ اوہ سارے مل کے دیوے دی لوء وچّ کم کردے رہندے۔ تھکّ جان ‘تے وی کوئی اک دوجے نوں ایہہ نہ درساؤندا کہ اس توں ہور کم نہیں ہووےگا۔ ساریاں دے من وچّ بسّ اکو گلّ، اکو ادیش سی کہ وقت ‘تے قالین تیار ہو جاوے اتے نوری اپنے سہرے گھر چلی جاوے۔
پیسے بچاؤن لئی اک کلو دی تھاں ادھا کلو دودھ کر دتا گیا۔ خالد جہڑا کم کردیاں دن وچّ چار واری چاہ پیندا سی، اس نے اک واری چاہ پینی شروع کر دتی سی۔ اگے اوہناں دے گھر مہینے ‘چ تنّ واری گوشت پکدا سی، ہن پچھلے اٹھ مہینیاں توں اوہناں گوشت دا سواد وی نہیں سی چکھیا۔ کوئی نویں چیز گھر وچّ نہیں لیاندی گئی۔ کی خالد، کی ریشما، کی نوری جاں بانو ہر پاسے توں پیسہ بچاؤن دی کوشش کر رہے سن تاں کہ اوہناں راہیں بچایا پیسہ نکاح ویلے کم آ سکے جہڑا اوہناں نوں قالین پورا ہون ‘تے ملنا سی۔
اٹھ مہینیاں بعد عید آ گئی۔ اگے جنیاں وی عیداں لنگھیاں سن، بھاویں کنی تنگی دے دن آئے، خالد اپنے تے گھر دے جیاں لئی ہمیشاں نویں کپڑے سلوایا کردا سی۔ گھر وچّ قربانی دتی جاندی سی، پر اس واری..؟ اوہناں دو دن پہلاں اپنے پرانے کپڑے دھو کے عید لئی تیار کر لئے سن۔ خالد وڈی مسیت ‘چ نماز پڑھن گیا۔ اس نے بہت من نال نماز ادا کیتی۔ اﷲ اگے دلوں دعا کیتی، ‘ہے اﷲ! توں میری نوری دا کارج سرے چاڑھ دے، اوہ اپنے گھر چلی جاوے۔’
رستم دے پیو حفیظ میاں ولوں دتے دناں دی گنتی گھٹدی جا رہی سی۔ اوہدی شرط انوسار جے وقت ‘تے نکاح والی رقم دے پندراں ہزار اس نوں نہ دتے گئے تاں اوہ رشتہ توڑ لویگا۔
ہن تاں ساری رات نہ کھالدا سوندا اتے نہ نوری سوندی۔ اوہ جاندے سن نکاح وچّ کیول اک مہینہ باقی سی تے قالین پورا ہون لئی اجے تنّ مہینے منگدا سی۔ پھر وی اوہ اس نوں اک مہینے وچّ پورا کر دینا چاہندے سن۔ وقت مٹھی وچلی ریت وانگ کردا ویکھ اک دن ریشما نے پتی نوں صلاحَ دتی کہ اوہ شاہوکار کولوں نکاح لئی ایڈوانس پیسے منگ لوے۔ جدووں خالد شاہوکار کول گیا تاں اس نے ایہہ آکھ منع کر دتا کہ ساڈے کاروبار وچّ اس طرحاں کرنا نہیں لکھیا ہویا۔
نکاح وچّ کجھ دس دن باقی سن۔ اوہناں نوں صاف دسن لگا کہ قالین پورا ہون لئی اجے وی مہینے توں ودھ وقت لگّ جاویگا۔ اخیر اک دن پھر ریشما نے پتی نوں منڈے والیاں کولوں ہور دو مہینے دا وقت منگن لئی آکھیا۔ ‘ساڈی نوری انی سوہنی ہے کہ اوہ منع نہیں کرنگے۔’ ایہہ ترن لگے خالد نوں ریشما نے کیہا سی۔ سورج چڑھن توں پہلاں خالد اس پنڈ ولّ پیدل تر پیا۔ جدوں اوہ حفیظ میاں دے گھر پہنچیا تاں دن چڑھ آیا سی۔ اس نے پہلاں وانگ گلی ‘چ کھلو حفیظ میاں کہہ کے آواز لائی۔ پہلاں وانگ ہی ٹاٹ دا پردہ ہٹیا اتے اس پچھوں پھر ٹٹیا بھجیا بندہ باہر نکلیا، اوہ حفیظ میاں ہی سی۔
‘کی پیسے دین آئے ہو؟’ اس نے اس واری صاحب سلام وی نہیں کیتا، سگوں خالد پاسوں سدھے پیسے منگ لئے۔ جدوں خالد نے اپنی مجبوری دسدیاں دو مہینیاں دا وقت منگیا تاں اس نے صاف انکار کر دتا، کیونکہ اس دس مہینے دے عرصے وچّ اس نوں اک ہور کڑی والے مل گئے سن جہڑے نکاح پچی ہزار وچّ کرن لئی تیار سن۔
خالد نے حفیظ میاں اگے ہتھ جوڑے، اس دے بہت ترلے کڈھے، پر اوہ تاں ٹسّ توں مس نہیں ہویا۔ نراش ہویا خالد اپنے گھر ولّ تر پیا۔ اوہ پینڈا جہڑا اس نے نوری دا رشتہ ہون ‘تے خوشی ‘چ بھریاں طے کیتا سی، ہن جویں کوہاں دی واٹ ہو گیا سی۔ اس دے پیر من-من بھارے ہو گئے سن۔ اس نوں پیر چکّ کے ڈنگھ پٹنی وی اوکھی لگّ رہی سی۔ اوہدے من وچّ اس ویلے سوائے نوری دے ہور کوئی نہیں سی۔ اوہ تھوڑھی دور تردا اتے جویں ہمبھ جاندا۔ سہارا لین لئی کسے رکھ ہیٹھ پتھر ‘تے بہہ جاندا اتے کجھ چر بعد پھر ترن لگدا۔ اس طرحاں کردیاں ترکالاں ڈھل گئیاں سن۔ نوری، ریشما تے بانو اس دی اڈیک کر رہیاں سن۔ نوری نوں تاں اس طرحاں لگّ رہا سی جویں ضرور کجھ ماڑا ہو گیا ہووےگا۔
خالد گھر پہنچ کے کجھ نہیں بولیا۔ کسے نے وی اس نوں کجھ نہ پچھیا۔ اس دی شکل نے ہی جویں اوہناں نوں سبھ کجھ دسّ دتا سی۔
رستم دے پیو حفیظ میاں نوں نکاح لئی نانہہ کیتیاں اج اک ہفتہ ہو چلیا سی۔ خالد دے گھر جویں کسے دی موت ہو گئی سی اتے سارے اس دا سوگ منا رہے سن۔ ایہناں ستّ دناں وچّ کسے نے ٹھیک طرحاں نال روٹی وی نہیں سی کھادھی۔ کسے نے وی کوئی کم نہیں سی کیتا۔ جنیاں گنڈھاں قالین وچّ پائیاں ہوئیاں سن، انیاں ہی رہِ گئیاں۔ کسے نے قالین نہیں بنیا، ہتھ تیک نہیں لایا اس نوں۔ نوری نے وی ہن اپنے ابا نوں قالین وچّ کوئی نواں ڈزائین پاؤن دی صلاحَ نہیں سی دتی، کیونکہ اوہناں نوں ہن ودھیا قالین تیار کرن دی کاہل نہیں سی۔
گھر وچّ اک نوری سی، جہڑی اس واری وی کسے دی بیگم بنن توں رہِ گئی سی۔
