بھوآ دے پکوڑے پرگٹ سنگھ ستوج
میریاں دو بھوآ مانسا ضلعے دے پنڈ احمدپور ویاہیاں ہوئیاں ہن۔ چھوٹے ہندیاں جدوں وی اسیں بھوآ ہوراں کول جاندے تاں اوہ سانوں بھانت بھانت دے پکوان بنا کے کھواؤندیاں۔ ساڈے ہانی بچے وی احمدپور توں بناں ہور کسے رشتے داری وچّ نہیں سن۔ اس لئی سانوں جد وی کجھ چھٹیاں ہندیاں اسیں پھٹاپھٹ سکول دا کم نبیڑ کے بھوآ دے سہریاں والی بسّ چڑھ جاندے۔
احمدپور دے ٹبیاں والے کھیت، بابے کشورداس دی جھڑی تے بھوآ دے گھر اگوں دی لنگھدی ریل لائن آدی سبھ کجھ ساڈے لئی رہسمئی دنیاں ورگا سی۔ منگلوار نوں کشورداس دے ڈیرے بہت اکٹھ ہندا۔ بڈھلاڈے اتے ہور پنڈاں توں آئے لوک برفی، لڈو، بدانا، جلیبیاں، پتاسے ونڈ کے جاندے۔ اسیں سارے بچے لفافے لے کے بیٹھ جاندے۔ گھنٹے کو وچّ ساڈے لفافے بھانت بھانت دیاں مٹھیائیاں نال نکو-نکو بھر جاندے۔ پھر کئی دن اسیں اوہ مٹھیائیاں سویر دی چاہ نال سواد لے لے کھاندے۔
ادوں میں چھیویں ستویں وچّ پڑھدا سی۔ سانوں سکولوں کجھ دناں دیاں چھٹیاں ہو گئیاں سن۔ چھٹیاں وچّ اسیں بھوآ کول آئے ہوئے ساں۔ منگلوار نوں اسیں مٹھیائیاں اکٹھیاں کر لئیاں سن۔ اج بھوآ نے سانوں پکوڑے بنا کے دینے سن۔ سانوں کھیتوں ککھّ وڈھن گیاں نوں گنڈھے وی لے کے آؤن لئی کہہ دتا سی۔
اسیں ککھّ وڈھّ کے ریہڑے وچّ لدّ لئے۔ اسیں تنے جنے- میں، میری ماسی دا پتّ جگتار اتے بھوآ دا پتّ گرتیج- بلد نوں ریہڑے وچّ جوڑن لئی زور لا رہے ساں، پر بلد ریہڑے نہیں جڑن دی بجائے ساتھوں چھڈا چھڈا بھجّ رہا سی۔ آخر اسیں تناں نے کوشش کر کے بلد ریہڑے نال جوڑ ہی لیا تے چھالاں مار کے ریہڑے اتے بیٹھ گئے۔ جیوں ہی ریہڑے دا جولا بلد دے کنھے ’تے ٹکیا، اوہ ریہڑا لے کے ورولا بن گیا۔ جیوں جیوں اسیں روکن لئی رسا کھچّ رہے ساں، بلد ہور تیز ہو رہا سی۔ اسیں ڈگدیاں جاندیاں پنڈاں نوں بچاؤن لئی اوہناں اپر چڑھ کے بیٹھ گئے۔ رستے وچّ اکھلی آئی تاں ریہڑا کافی اچا بڑھک گیا جس نال اس دا پچھلا پھٹا نکل گیا۔ میں پنڈ اپر بیٹھا سی۔ پھٹا نکلن نال میں پنڈ سمیت ہیٹھاں ڈگّ گیا۔ میں بھجے جاندے ریہڑے نوں اس طرحاں ویکھ رہا ساں جویں مسافر لنگھ گئی گڈی ’تے پچھتا رہا ہووے۔ اگے جا کے اک پنڈ ہور ڈگّ پئی تے اس اتے بیٹھا جگتار وی منہ پرنے پیا۔ تھوڑھی اگے جا کے بھوآ دا منڈا وی ریہڑے توں رڑھ گیا۔ موڑ اتے جا کے بلد نے ریہڑا کنڈا-تارہ وچّ پھسا دتا تے آپ اکلا گھر جا وڑیا۔
اسیں پہے دے گھٹے وچّ لبڑے اک-دوجے نوں پچھ رہے ساں، ‘‘بائی! سٹّ تاں نہیں لگی؟’’ پہلاں اسیں تاراں وچوں ریہڑے نوں کڈھیا تے پھر ساریاں پنڈاں اکٹھیاں کر کے ریہڑے وچّ رکھ لئیاں۔ میں ریہڑے دے اگے جڑ گیا۔ بھوآ دا منڈا اتے جگتار ریہڑے نوں پچھوں دھکہ لاؤن لگے۔ اسیں ہولی ہولی ریہڑا پنڈ نوں تور لیا۔ اگے آ کے سانوں اک ریہڑا ہور مل گیا۔ ریہڑے والے بھائی نے ساڈے ریہڑے نوں ٹوچن پا لیا۔ اسیں نال نال پیدل تر پئے۔ بھوآ نے گھر اکلا بلد آیا ویکھ کے بو-دہائی پا دتی، ‘‘وے منڈے تاں مارتے وے! وے جاؤ بھجّ کے کھیت نوں…! ہے بابا کشورداس! منڈیاں دی سکھ ساند ہووے، تیرے اکونجا روپئیاں دے لڈو ونڈانگی… ہے بابا فلانے…. ہے بابا ڈھمکے۔’’ بھوآ نے سارے دیوی دیوتے دھیا دتے۔ اس نے پکوڑیاں لئی تیار کیتا آٹا، کھل والی توڑی وچّ سٹّ دتا۔ دکھ دی گھڑی وچّ چنگے پکوان کتھوں چنگے لگن؟
پھپھڑ نے ٹریکٹر کڈھ کے کھیت نوں بھجا لیا۔ اسیں پنڈ دے باہروار سویاں کول پھپھڑ نوں ٹکر گئے۔ سانوں ٹھیک-ٹھاک ویکھ کے پھپھڑ دی پریشانی چھو-منتر ہو گئی۔ اس نے سانوں ٹریکٹر اپر بٹھا لیا تے ریہڑا ٹریکٹر دے پچھے بنھ لیا۔
اسیں گھر آئے تاں بھوآ سانوں ویکھ کے کھڑ گئی۔ اسیں بھوآ کول پکوڑیاں دی گلّ کیتی تاں اس نے کھل والی توڑی ولّ اشارہ کر دتا۔ میں بھجّ کے توڑی دا ڈھکن چکیا۔ پکوڑیاں والا آٹا کھل والی توڑی وچّ ویکھ کے مینوں محسوس ہویا جویں ساڈے نال دوہری ٹھگی وجع گئی ہووے۔
