Chor
چور او ہینری
جیل اندر جتیاں بناؤن والے کارخانے وچ جتھے جمی بڑی محنت نال جتیاں دی سلائی کر رہا سی، اک سنتری آیا اتے اس نوں دفتر لے گیا۔ اتھے جیل دے وارڈن نے جمی دے ہتھاں وچ معافی نامہ پکڑا دتا، جس اتے اسے دن گورنر نے دستخط کیتے سن۔ بناں کجھ اتشاہ دکھائے جمی نے معافی نامہ اپنے ہتھ وچ پھڑ لیا۔ چار سال دی سزا وچوں اس نے لگبھگ دس مہینے کٹّ لئے سن اتے اس نوں آس سی کہ اوہ زیادہ توں زیادہ تنّ مہینے جیل وچ رہے گا۔ جمی ورگے آدمیاں نوں جیل دی چار-دیواری وچ پہنچ کے ہزامت آدی کراؤنا بے ارتھ معلوم ہندا ہے، اس لئی اس دے وال ودھے ہوئے سن۔
'دیکھ جمی' وارڈن نے اس نوں آکھیا، 'تینوں کل سویرے چھڈّ دتا جاویگا، تد تکّ اپنا حلیہ ٹھیک کر لے تے آدمی دی شکل وچ آ جا۔ توں دلوں برا نہیں۔ سیف توڑنا چھڈّ دیہہ تے چنگا آدمی بن کے رہِ۔'
'میں؟' جمی نے حیرانی دکھاؤندیاں ہویاں آکھیا، 'میں اپنے جیون وچ کدے سیف نہیں توڑی۔'
وارڈن ہسیا، 'اوہ، بالکل نہیں، بالکل نہیں، تاں پھر سپرنگ پھیلڈ دی چوری دے معاملے وچ تینوں سزا کیوں ہوئی؟ کی اس لئی کہ اچّ سماج دے کسے ویکتی نوں بدنامی توں بچاؤن لئی توں اپنے آپ نوں دوجی جگہ 'تے ہون دی دلیل نوں سدھ نہیں کر سکیا جاں جوری دا کوئی میمبر تیرے نال خار کھائی بیٹھا سی۔ تیرے جہے نردوش آدمی انج ہی پھسدے نے، ہے نہ؟'
جمی نے اسے اداسی وچ آکھیا، 'سپرنگ پھیلڈ؟ اتھے تاں میں اپنے جیون وچ کدے گیا ای نہیں۔'
وارڈن نے مسکرا کے کیہا، 'سنتری، واپس لے جا اس نوں، تے دیکھ، اس نوں باہر جان والے کپڑے پہنا دے۔ سویرے ستّ وجے اس نوں کوٹھڑی وچوں کڈھ کے دفتر وچ حاضر کرنا۔ جمی، جیکر توں میری صلاحَ منّ کے چلینگا تاں فائدے وچ رہیں گا۔'
اگلے دن سویرے ستّ وجے جمی وارڈن دے دفتر وچ کھڑوتا سی۔ اس نے اک ڈھلا جیہا بھدا سوٹ پہنیا ہویا سی۔ اس دے پیراں وچ سخت چمڑے دے بوٹ سن، جہڑے سرکار اپنے زبردستی دے مہماناں نوں اوہناں دے ودائگی سمیں دندی ہے۔
کلرک نے جمی نوں ریل دا ٹکٹ اتے پنج ڈالر دا نوٹ دتا۔ سرکار نوں آس سی کہ اوہ ایہناں پنجاں ڈالراں دی سہائتا نال اک چنگے ناگرک دے روپ وچ پھر توں اپنا جیون شروع کر سکیگا۔ وارڈن نے جمی نوں اک سگار اپہار دے روپ وچ دتا تے اس نال ہتھ ملایا۔ جمی 9762 دے ناں اگے رجسٹراں وچ لکھ دتا گیا،
'گورنر نے معاف کر دتا'، تے جمی نے باہر سورج دے مکت پرکاش وچ قدم رکھے۔
چڑیاں دے مدھر سنگیت نال دھیان دتے بناں، جھولدے ہوئے ہرے برچھاں نوں نہ ویکھدے ہوئے تے پھلاں دی سگندھ نوں بناں سنگھے، جمی سدھا اک ہوٹل وچ گیا۔ اتھے اس نے تندوری مرغے اتے اک بوتل سفید شراب نال مکتی دے آنند نوں مانیا۔ اس پچھوں اک سگار پیتا، وارڈن والے سگار نالوں اک درجہ اچا سگار۔ اتھوں سدھا سٹیشن ولّ تر پیا۔ اس نے پھاٹک کول بیٹھے اک منگتے ولّ کجھ سکے سٹے تے ریل دے ڈبے وچ جا بیٹھا۔
تنّ گھنٹے پچھوں راج دی سرحد نال لگدے اک چھوٹے جہے شہر وچ پہنچ گیا۔ سٹیشن توں اوہ اپنے متر مائیک ڈونل دے کیفے وچ گیا۔ مائیک بار دے پچھلے حصے وچ بیٹھا سی۔ جمی دے پہنچدیاں ہی اس نے اس نال ہتھ ملایا۔
'جمی، دکھ ہے، اسیں تینوں پہلاں نہ چھڈا سکے۔ سپرنگ پھیلڈ والیاں دے ورودھ پتر نال ساڈے رستے وچ کافی اڑچناں آ گئیاں سن تے گورنر وی بھڑک اٹھیا سی۔ تیری طبیعت تاں ٹھیک اے؟'
'ہاں ٹھیک اے'، جمی نے کیہا، 'میری چابی؟'
مائیک کولوں چابی لے کے اوہ پوڑیاں چڑھ گیا۔ پچھلے حصے وچ بنے ہوئے اپنے کمرے دا جندرا کھولھیا، اوہ اندر گیا، سبھ کجھ اسے طرحاں ہی ملیا، جویں اوہ چھڈّ کے گیا سی۔ بین پرائیز دے کالر دا بٹن اجے تکّ فرش اتے پیا ہویا سی۔ جد اوہ پولیس جاسوس، جمی نوں گرفتار کرن لئی آیا سی، تاں ایہہ بٹن ہتھو پائی سمیں ٹٹّ گیا سی۔
پلنگھ نوں کندھ نالوں کھچّ کے جمی نے سدھا کیتا، پھر اک سوٹکیس باہر کڈھیا، جس اپر دھوڑ جمی ہوئی سی، سوٹکیس نوں کھولھ کے اس وچ رکھے ہوئے اؤزاراں نوں پرسنتا-پوروک ویکھن لگا۔ ایہہ پوربی امریکہ وچ سیف توڑن اتے سنھ لگاؤن والے سبھ توں ودھیا اوزار سن۔ وشیش پرکار دے فولادی لوہے دے بنائے گئے اؤزاراں دا پورا سیٹ، جس وچ جمی دوارا بنائے گئے عجیب قسم دے اوزار وی سن، جنہاں اتے اس نوں بڑا مان سی۔ ایہناں نوں شہر وچ گپت روپ نال بناؤن لئی اس نوں نوں سو ڈالر توں وی ودھ دینے پئے سن۔
ادھے گھنٹے پچھوں جمی تھلے اتریا اتے کیفے وچوں ہو کے باہر نکل آیا۔ ہن اس نے بہت ودھیا کپڑے پہنے ہوئے سن۔ اوہی سوٹکیس اس دے ہتھ وچ سی۔
'کسے شکار دی بھال وچ...؟' مائیک نے متر بھاوَ نال پچھیا۔
'میں؟' جمی نے جویں اس دی گلّ نہ سمجھدیاں ہویاں کیہا، 'میں کجھ سمجھیا نہیں۔ میں تاں نیویارک امولگیٹڈ شارٹ سنیپ بسکٹ کریکر اینڈ پھریزلڈ وہیٹ کمپنی دا ایجنٹ ہاں۔'
ایہہ سن کے مائیک نوں اینی خوشی ہوئی کہ جمی نوں اتھے بیٹھ کے سوڈا اتے دودھ پینا پیا۔
جمی 9762 دی رہائی دے اک ہفتے پچھوں رکمانڈ انڈیانا وچ بہت صفائی نال تجوری ٹٹن دی گھٹنا ہوئی۔ ایہہ کسے استاد دا کم سی، جس نوں پھڑن لئی کوئی سراغ نہیں مل رہا سی۔ اتھوں کیول اٹھ سو ڈالر غائب سن۔ دو ہفتیاں پچھوں لوگنسپورٹ وچ اک پیٹینٹ، چوراں کولوں نہ ٹٹن والی نویں قسم دی مضبوط سیف بناں کوئی رکاوٹ دے خالی ہو گئی۔ پندراں سو ڈالر گئے، ساری نقدی۔ سکؤرٹی بانڈاں اتے چاندی نوں ہتھ نہیں لگایا گیا۔ اس دوجی گھٹنا نال پولیس دے کنّ کھڑے ہو گئے۔ پھر تھوڑھے دناں پچھوں جیپھرسن سٹی وچ پرانی قسم دی اک بینک سیف 'تے پنج ہزار ڈالر غائب ہو گئے۔ ہن تاں گلّ بہت ودھ گئی سی اتے برین پرائیز ورگے پرسدھ جاسوساں نوں اس معاملے وچ دخل دینا پیا سی۔ جانچ کرن پچھوں چوری دا ڈھنگ سبھ جگہ اکو جیہا ہی پایا گیا۔ برین پرائیز نے ساریاں گھٹنا والیاں تھاواں دا دورہ کیتا اتے جانچ کیتی۔ لوکاں نے اس نوں کہندیاں ہویاں سنیا، 'ایہہ تاں جمی دا ہی کم اے۔ ایہہ انج سپشٹ سی، جویں اس نے ہر تھاں 'تے اپنے ہستاکھر کر دتے ہون۔ اس نے اپنا کم ہن پھر چالو کر دتا ہے۔ اکھراں نوں جوڑ کے جندرے کھولھنا اتے مضبوط جندریاں نوں صفائی نال توڑنا، جمی دا ہی کم ہے۔ ایہہ اوہناں اؤزاراں دا کم ہے، جہڑے کیول جمی دے کول ہن۔ میرا وچار اے جمی نوں پھڑنا ضروری اے۔ اس وار اس نوں پوری سزا بھگتنی پویگی۔ اس وار اس نوں معافی نہیں ملیگی۔'
اچانک عورتاں دا اچی-اچی شور ہویا ۔ ساریاں توں نگاہ بچا کے 9 سالاں دی 'مے' نے 'اگاتھا' نوں تہہ خانے وچ بند کر دتا ۔ دروازہ بند کرکے چٹکنی لگا دتی، جویں اپنے نانا نوں کردیاں ویکھیاسی ۔ مسٹر ادمس نے جلدی نال دروازے دے ہینڈل نوں ادھر-ادھر گھمایا ۔ کجھ دیر پچھوں دکھی آواز وچ بولے، 'دروازہ نہیں کھلھ سکدا ۔ گھڑی وچ چابی نہیں بھری گئی تے کھلھن دا سماں وی نسچت نہیں کیتا گیا ۔'
اگاتھا دی ماننے سنکے چیک ماری ۔
'چپّ ۔'
مسٹر ادمس نے اپنے کمبدے ہتھ اپر کرکے آکھیا ۔ سارے تھوڑھی دیر چپّ رہے ۔ پھر اوہناں پورا زور لگا کے اگاتھا نوں بلایا،
'اگاتھا، میری آواز سنائی دیندی اے؟'
تہہ خانے دے اندر اگاتھا دیاں چیکاں اتے ہتھ-پیر مارن دیاں آوازاں سنائی دتیاں ۔ اوہ تہہ خانے دے اندھکار توں گھبرا گئی سی ۔
'میری پیاری بچی'، اگاتھا دی ماں روندی ہوئی بولی،
'اوہ تاں ڈر نال ہی مر جاوے گی ۔ دروازہ کھولہو ۔ کی دروازہ نہیں توڑ سکدے؟ کی اینے آدمیاں وچوں کوئی کجھ نہینکر سکدا؟' 'دروازہ کھولن والے کاریگر 'لٹل راک' رہندے ہن'، مسٹر ادمس نے کمبدی آواز وچ آکھیا،
'ہے بھگوان! سپینسر، توں دسّ ہن کی کیتا جاوے؟ اس حالت وچ بچی دیر تکّ زندہ نہیں رہِ سکدی ۔ اندر ہوا تکّ نہیں تے اینی دیر وچ تاں اوہ ڈر نال بے ہوش ہو جاوے گی ۔' اگاتھا دی ماں بے بس ہو کے تہہ خانے دے دروازے نوں دوواں ہتھاں نال کٹن لگی ۔ کسے نے دروازے نوں بارود نال اڈا دیندا سجھاء دتا ۔ انابیل نے جمی ولّ ویکھیا ۔ اس دیاں وڈیاں-وڈیانئکھاں وچ درد سی ۔ پرنتو اجے اوہناں نوں نراشا نہیں آئی سی ۔ عورت نوں اپنے پریم دی شکتی دے ساہمنے کوئی کم ناممکن نہیں لگدا ۔
'کی توں وی کجھ نہیں کر سکدا، رالف؟ کجھ تاں کر ۔'
سپینسر نے اپنے ہوٹھاں اپر اک عجیب جہی مسکراہٹ لیا کے انابیل ولّ پیار نال تکیا تے آکھیا، 'عنا، اوہ گلاب دا پھلّ، جہڑا توں لگایا ہویا اے، دے دے ۔'
اس دی گلّ دا وشواس نہ کردیاں ہویاں وی عنا نے اپنے والاں وچ لگے پھلّ نوں کڈھ کے اس نوں دے دتا ۔ جمی نے اس نوں اپنی جیبہ وچ رکھ لیا اتے کوٹ لاہ کے سٹّ دتا تے قمیض دیاں باہاں اپر چڑھا لئیاں ۔ اس پچھوں سپینسر مر گیا اتے اس دی تھاں جمی نے لے لئی ۔ 'سبھ دروازے کولوں پرے ہٹ جاؤ'، اس نے اچی آواز وچ آکھیا ۔ جد سارے پچھے ہٹ گئے تاں اس نے اپنا سوٹکیس میز اپر رکھیا تے کھولھ دتا ۔ اس پچھوں اوہ دوجے لوکاں دی حاضری توں بے خبر ہو گیا ۔ ہولی-ہولی سیٹی وجاؤندا ہویا اوہ تیزی نال عجیب جہے دکھائی دینوالے چمکیلے اوزار ترتیبوار میز اتے رکھن لگا ۔ دس منٹاں اندر اندر تیزی دا اپنا ہی پرانا ریکارڈ توڑ کے جمی نے چٹکنیاں پچھے ہٹا دتیاں ۔
دروازہ کھلھ گیا ۔ بے ہوش اگاتھا بالکل ٹھیک سی ۔ اس دی ماں نے اس نوں اپنیاں باہاں وچ چکّ لیا ۔ جمی نے اپنا کوٹ پہن لیا تے کاؤنٹر کولوں دی ہندا ہویا باہر ولّ تر گیا ۔ جاندیاں-جاندیاں اس نوں انج لگیا جویں کوئی جانی-پچھانی آواز نے پچھوں بلایا ہووے،
'رالف، پر اوہ رکیا نہیں ۔' دروازے وچ اک موٹا جیہا آدمی اس دا راہ روکی کھڑوتا سی ۔
'ہیلو بین'، جمی نے آکھیا، اس دے چہرے توں عجیب جہی مسکراہٹ اجے تکّ ختم نہیں سی ہوئی،
'آخر توں اتھے وی پہنچ ہی گیا! اچھا، آ ہن چلیئے ۔ میرے لئی ہن کوئی فرق نہیں پیندا ۔'
پر بین دا وطیرہ کجھ ہور ہی ڈھنگ دا سی ۔ 'مسٹر سپینسر، لگدا اے تہانوں کجھ گلت-پھہمی ہو گئی ہے'، اس نے آکھیا،
'ایہہ نہ سوچو کہ میں تہانوں پچھان گیا ہاں، تہاڈی بگھی باہر تہاڈا انتظار کر رہی ہے ۔' تے برین پرائیز اکلا ہی سڑک اپر چل پیا ۔
انوواد: دلجیت سنگھ بیدی
