دو یاتری مائیاں پرگٹ سنگھ ستوج
میں پہلاں اپنے موٹر سائیکل نوں ‘ہر کسے دے مامے دا ٹھیلا’ بنائی رکھیا۔ ویلے کویلے جہڑا وی راہ جاندا ہتھ دے دندا، میں ہر اک نوں بٹھا لیندا۔ گھر دے وی مینوں اجیہا کرن توں روکدے، پر میرا من اجیہی غلطی پھر کر جاندا۔ ہن گڈی لے لئی ہے تاں وی میری عادت اوہی ہے۔ دوجا اس معاملے وچّ ‘سو کوہ توں ول پا کے لنڈے نوں کھنڈا ٹکرن’ والی گلّ وانگ میرے گھر والی وی اجیہی ٹکری ہوئی ہے۔ کجھ دن ہوئے میں تے میری پتنی دوائی لین برنالے اک ڈاکٹر کول چلے گئے۔ شام دا سماں ہون تے دوجا مینہہ دا موسم ہون کرکے اسیں گڈی لے گئے۔ گڈی ڈاکٹر دی کوٹھی اگے جا روکی۔ ساہمنے درخت تھلے بیٹھن لئی رکھے کھمبھے ‘تے اک بزرگ مائی بیٹھی اپنے جھولے وچوں کڈھ-کڈھ گنڈھاں تے لفافے پھرول رہی سی۔ اسیں گڈی بیک لاؤن لگے تاں اوہ کجھ بولن لگّ پئی۔ پہلاں میں سوچیا؛ کتے ساڈے توں کوئی غلطی نہ ہو گئی ہووے، اس کرکے مینوں سلوک سنا رہی ہووے۔ جدوں اسیں گڈی توں اتر کے اس کولوں لنگھن لگے تاں اوہ پھر بولن لگّ پئی، ‘پتّ گرمی بہت اے۔ منڈے نوں سنبھال کے رکھیو! سکھ نال ہن ہوجو تیرا بھار ونڈاؤن اعلیٰ۔ کوئی نہ پتّ۔ کوئی نہ جیوندا رہِ!'
میں مائی دی آواز سن کے رک گیا، ‘بے بے کہڑا پنڈ اے؟' میں سوچیا سی کہ جے میرے رستے ولّ دا کوئی پنڈ ہویا تاں جاندا ہویا اس نوں لاہ جاواںگا، بے بے کتھے بساں 'چ دھکے کھاندی پھریگی۔ ‘بھائی آہی اے برنالہ۔' میں ہور سوال کیتا، ‘دوائی لین آئے سی؟' اس نے میری پتنی دی گودی چکی ساڈی کڑی ولّ موہ بھجیا اشارہ کردیاں کیہا، ‘نہ پتّ، میں تاں سہنے جانے۔ گرمی بہت اے۔ دم لین رک گئی سی۔ منڈے نوں وی گرمی توں بچا کے رکھیو۔’ میں کیہا، ‘بے بے ایہہ تاں ساڈی کڑی ہے، منڈا نہیں۔’ اس نے کیہا، ‘چلو کوئی نہ۔ جیوندی رہے پتّ۔ جیوندی رہے!’
اسیں بے بے نال گلاں کر کے اندر چلے گئے۔ ڈاکٹر میری حاضری چاہ نال کجھ کھوائے بناں مندا نہیں سی۔ اسیں چاہ پین توں بعد دوائی لے لئی۔ اس سارے سمیں دوران میرے دماغ وچّ اوہ ماتا گھمدی رہی۔ میں اس سبندھی کنیاں ہی کہانیاں من وچّ گھڑ لئیاں۔ جدوں اسیں دوائی لے کے باہر آئے تاں ویکھیا، اوہ چونکڑی خالی سی، جتھے پہلاں مائی نے ڈیرہ لایا ہویا سی۔ میں تھوڑھا اداس ہو گیا۔ انج لگیا جویں کسے چیز توں وانجھا رہِ گیا ہوواں۔
واپسی 'تے ڈھیپئی توں بیر ولّ آؤندیاں سانوں اجیہی اک مائی ہور ٹکر گئی۔ پرانے کپڑے، ہتھ وچّ میلا جیہا جھولا، دھوڑ نال اٹے پیراں وچّ گھسیاں ہوئیاں چپلاں۔ ‘وچاری بے بے کتھے تر کے جاؤ! آپاں بٹھا لینے آں۔'، میری پتنی تری جاندی بے بے نوں ویکھ کے پسیج گئی۔
میں بے بے دے برابر جا کے گڈی روک لئی تے میری پتنی نے کیہا، ‘آ جا بے بے بیٹھ جا۔' اس نے رک کے ساڈے ولّ پیار نال ویکھیا تے کہن لگی، ‘بھائی میں تاں سیانیا نی، توں کیہدا منڈے؟' ‘میں بے بے تیرا گوانڈھی آں ستوج توں۔' میں بڑے مان نال کیہا، کیونکہ ایہناں پنڈاں وچّ میرے پاٹھک تے دوست بہت ہن، جنہاں دے میں گھراں وچّ جا کے چاہاں پیتیاں اتے روٹیاں کھادھیاں ہن۔ اس طرحاں ایہہ پنڈ مینوں اپنے ہی لگدے ہن۔ اس مائی دے ہاو بھاوَ اک دم بدل گئے۔ اوہ گڈی توں اس طرحاں پچھے ہٹ گئی جویں کرنٹ لگّ گیا ہووے۔ پھر اوہ اک قدم اپنی منزل ولّ پٹدی بولی، ‘نہ وے بھائی، میں نہیں بہندی۔' اس نے انکار کردا خالی ہتھ ہوا وچّ چھنڈیا۔ اس دی ایہہ ادا مینوں انج لگی جویں تکڑا بھلوان ماڑے نوں پہلے داء نال ہی چتّ کر گیا ہووے۔
اسیں میاں بیوی اک دوجے دے منہ ولّ ویکھدے بے شرم جہے ہو گئے۔ اس گلّ ‘تے میری پتنی کہندی، ‘لے بے بے تیریاں کہڑا اسیں بالیاں لاہ لیندے۔' پتنی دی گلّ ‘تے اسیں دوویں ہسّ پئے۔ تازی-تازی ساڈے نال ہوئی ایہہ ‘آپبیتی’ اسیں ہاسے وچّ ہی اڈا دتا تاں کہ کسے ہور نوں بٹھاؤن لئی دماغ دی جگہ پھر خالی ہو جاوے۔
