گرگٹ اینتن چیکھو
پولیس دا داروگا اوچومیلوو نواں اوورکوٹ پا کے، کچھّ وچّ اک بنڈل دبائی بازار دے چوک توں گزر رہا سی ۔ اسدے پچھے-پچھے لال والاں والا پولیس دا اک سپاہی ہتھ وچّ اک ٹوکری لئی تیز تیز تریا آ رہا سی ۔ ٹوکری ضبط کیتیاں گئیاں انگوریاں نال اتے تکّ بھری ہوئی سی ۔ چارے پاسے خاموشی سی ۔ . . . چوک وچّ اک وی آدمی نہیں سی ۔ . . . . بھکھے لوکاں دی طرحاں دوکاناں اتے شرابکھانیاں دے کھلھے دروازے ربّ دی سرشٹی نوں اداسی بھریاں نگاہاں نال ویکھ رہے سن، اتھے تکّ کہ کوئی منگتا وی آس پاس وکھائی نہیں دندا سی ۔
"اچھا ! تاں توں کٹینگا ؟ شیطان کسے تھاں دا !" اوچومیلوو دے کناں وچّ اچانک ایہہ آواز آئی "پھڑ لؤ، منڈیو! جا نہ سکے ! ہن تاں کٹنا ورجت کر دتا گیا ہے ! پھڑ لؤ !آ . . . آہ!"
کتے دی پیں-پیں دی آواز سنائی دتی ۔ اوچومیلوو نے مڑ کے ویکھیا کہ وپاری پچوگن دی لکڑی دی ٹال وچوں اک کتا تنّ ٹنگاں نال بھجیا آ رہا سی ۔ کلفدار چھپی ہوئی قمیض پہنی، واسکٹ دے بٹن کھولھے اک آدمی اسدا پچھا کر رہا سی ۔ اوہ کتے دے پچھے جھپٹیا اتے اسنوں پھڑن دی کوشش وچّ ڈگدے-ڈگدے وی کتے دی پچھلی ٹنگ پھڑ لئی۔ کتے دی پیں–پیں اتے اوہی چیخ، "جا نہ سکے !" دوبارہ سنائی دتی ۔ اونگھدے ہوئے لوک دوکاناں توں باہر گردناں کڈھکے دیکھن لگے، اتے ویکھدے–ویکھدے اک بھیڑ ٹال دے کول جمع ہو گئی، جویں زمین پاڑ کے نکل آئی ہووے ۔
"حجور ! لگدا ہے کہ کجھ دنگا-پھساد ہو رہا ہے !" سپاہی بولیا ۔
اوچومیلوو کھبے ولّ مڑیا اتے بھیڑ دی طرف چل پیا۔ اسنے ویکھیا کہ ٹال دے پھاٹک اتے اوہی آدمی کھڑا ہے ۔ اسدی واسکٹ دے بٹن کھلھے ہوئے سن ۔ اوہ اپنا سجا ہتھ اتے چکیں، بھیڑ نوں اپنی لہو لہان انگل وکھا رہا سی ۔ لگدا سی کہ اسدے نشیلے چہرے اتے صاف لکھیا ہووے "اوئے بدمعاش-ہن میں تینوں مزہ چکھاؤنگا!" اتے اسدی انگل جت دا جھنڈا ہووے ۔ اوچومیلوو نے اس ویکتی نوں پہچان لیا ۔ اوہ سنیار کھوکن سی ۔ بھیڑ دے وچالے اگلی ٹنگ پھیلائی اپرادھی، چٹا کتورا، لکیا پیا سی ،اتے اپر توں ہیٹھاں تکّ کمب رہا سی ۔ اسدا منہ نکیلا سی اتے پٹھّ اتے پیلا داغ سی ۔ اسدیاں ہنجھوآں بھریاں اکھاں وچّ مصیبت اتے ڈر دی چھاپ سی ۔
"ایہہ کی ہنگامہ مچا رکھیا ہے اتھے ؟" اوچومیلوو نے موڈھیاں نال بھیڑ نوں چیردے ہوئے سوال کیتا ۔ "ایہہ انگل کیوں اتے چکی ہے؟ کون چیخ رہا سی ؟"
"حجور ! میں چپچاپ اپنے رستے جا رہا سی، بلکلّ گاں دی طرحاں،" کھوکن نے اپنے منھ اتے ہتھ رکھکے، کھنگھدے ہوئے کہنا شروع کیتا، "متری مترچ نال میں لکڑی بارے کجھ گلّ کر رہا سی جدوں اس بدمعاش نے بنا کسے گلوں میری انگل کٹّ لئی ۔ حجور معاف کرو، تے نالے میں ٹھہریا کم کاجی آدمی ، . . . اتے پھر ساڈا کم وی بہت پیچیدہ ہے ۔ اک ہفتے تکّ شاید میری انگلی کم دے لایق نہیں ہوویگی ۔ اس لئی مینوں ہرجانہ ضرور ملنا چاہیدا ہے ۔ اتے حجور، قنون وچّ وی کتے نہیں لکھیا ہے کہ اسیں جانوراں نوں چپچاپ برداشت کردے رہیئے ۔ . . جیکر سارے انج ہی کٹے جان لگّ پئے، پھیر تاں جینا مشکل ہو جاویگا۔"
" ہنہ . . اچھا . ." اوچومیلوو نے گلا صاف کرکے، تیوڑیاں چڑھاؤندے ہوئے کیہا، "ٹھیک ہے ۔ . . . اچھا، ایہہ کتا ہے کسدا ؟ میں اس معاملے نوں اتھے ہی نہیں چھڈونگا ! کتیاں نوں کھلھا چھڈن لئی میں اہنا لوکاں نوں مزہ چکھاؤنگاں! جو لوک قنون دے انوسار نہیں چلدے، اوہناں دے نال ہن سختی نال پیش آؤنا پویگا ! اجیہا جرمانہ ٹھوکونگا کہ چھٹی دا دودھ یاد آ جاویگا ۔ بدمعاش کتے دے ! میں چنگی طرحاں سکھا دیوانگا کہ کتیاں اتے ہر طرحاں دے ڈنگر پشواں نوں کھلھا چھڈن دا کی مطلب ہندا ہے ! میں اوہدی عقل درست کر دیوانگا، ییلدیرن !"
سپاہی نوں سنبودھت کردیاں دروغا چیکھیا، "پتہ لگاؤ کہ ایہہ کتا ہے کسدا، اتے رپورٹ تیار کرو ! کتے نوں جھٹپٹّ مروا دو ! ایہہ شاید ہلکیا ہووے ۔ . . . . . میں پچھدا ہاں، ایہہ کتا ہے کسدا ؟"
"شاید جنرل جگالوو دا ہے !" بھیڑ وچوں کسے نے کیہا ۔
"جنرل جگالوو دا ؟ ہنہ . . . ییلدیرن، ذرا میرا کوٹ تاں اتارنا ۔ اوپھ،بہت گرمی ہے ۔ . . . لگدا ہے کہ مینہہ پویگا۔ اچھا ! اک گلّ میری سمجھ وچّ نہی آؤندی کہ اہنے تینوں کٹیا کویں ؟" اوچومیلوو کھوکن دے ولّ مڑیا، "ایہہ تیری انگلی تکّ پہنچیا کویں ؟ ایہہ ٹھہریا چھوٹا جیہا اتے توں ہے پورا لمبا–اچا ۔ کسے کلّ–کلّ نال انگل چھلّ لئی ہونی تے سوچیا ہونا کہ کتے دے سر مڑھکے ہرجانہ وصول کر لؤ ۔ میں خوب سمجھدا ہاں ! تہاڈے جہے بدمعاشاں دی تاں میں نس–نس سیاندا ہاں !"
"اسنے اسدے منہ اتے بلدی سگرٹ لا دتی سی، ہجور !…. اویں ہی مذاق وچّ اتے ایہہ کتا مورکھ تاں ہے نہیں، کہ اوہنے کٹّ لیا ۔ ایہہ شخص بہت شیطان ہے، حجور !" "توں ! جھوٹھ کیوں بولداں ہیں ٹیرے ؟ جدوں توں ویکھیا نہیں، تاں گپّ کیوں ماردا ہیں ؟ اتے سرکار تاں خود سمجھدار ہے ۔ تسیں جاندے ہو کہ کون جھوٹھا ہے اتے کون سچا ۔ جیکر میں جھوٹھ بولدا ہاں تاں کچہری آپ فیصلہ کریگی، ہاں میرا بھرا وی پولیس وچّ ہے ۔ . . دسّ دندا ہاں . . . . . . ."
"بند کرو ایہہ بکواس !"
"نہیں، ایہہ جنرل صاحب دا کتا نہیں ہے،" سپاہی نے گمبھیرتا نال کیہا،
"اوہناں دے کول اجیہا کوئی کتا ہے ہی نہیں، اوہناں دے تاں سارے کتے شکاری ہن ۔"
"تینوں ٹھیک پتہ ہے ؟"
"جی سرکار ۔"
میں وی جاندا ہاں ۔ جنرل صاحب دے سبھ کتے چنگی نسل دے ہن، اک–توں–اک قیمتی کتا ہے اوہناں دے کول ۔ اتے ایہہ تاں بلکلّ اوہو جیہا نہی ہے، ویکھو ! بلکلّ مریئل جیہا ہے ۔ کون رکھیگا اجیہا کتا ؟ تسیں لوکاں دا دماغ تاں خراب نہیں ہویا ؟ جیکر اجیہا کتا ماسکو جاں پیٹرسبرگ وچّ وکھائی دیوے تاں جاندے ہو کی ہووے ؟ قنون دی پرواہ کیتے بناں، اک منٹ وچّ استوں چھٹی پا لئی جاوے ! کھوکن ! تیرے زخم ہویا ہے ۔ توں اس معاملے نوں انج ہی نہ ٹال ۔ . . . ایہناں لوکاں نوں مزہ چکھاؤنا چاہیدا ہے ! ایوں کم نہیں چلیگا ۔"
"لیکن سنبھوَ ہے، ایہہ جنرل صاحب دا ہی ہووے "، سپاہی بڑبڑایا،" اسدے متھے اتے تاں لکھیا نہیں ہے ۔ جنرل صاحب دے احاطے وچّ میں کلّ بلکلّ اجیہا ہی کتا ویکھیا سی ۔"
"ہاں–ہاں، جنرل صاحب دا ہی ہے !" بھیڑ وچوں کسے دی آواز آئی ۔
"ہونہ ۔ . . . ییلدیرن، ذرا مینوں کوٹ تاں پوائیں۔ ہنے ہوا دا اک جھونکا آیا سی، مینوں سردی لگّ رہی ہے ۔ کتے نوں جنرل صاحب کول لے جاؤ اتے اتھے پتہ کرو ۔ کہہ دینا کہ میں اس نوں سڑک اتے ویکھیا سی اتے واپس بھجوایا ہے ۔ اتے ہاں، ویکھو، ایہہ کہہ دینا کہ اسنوں سڑک اتے نہ نکلن دیا کرو ۔ پتہ نہیں، کنا قیمتی کتا ہے اتے جیکر ہر بدمعاش اسدے منہ وچّ سگرٹ گھسیڑدا رہا تاں کتا بہت جلدی تباہ ہو جاویگا ۔ کتا بہت ناجک جانور ہندا ہے ۔ اتے توں ہتھ نیواں کر، گدھا کسے تھاں دا ! اپنی گندی انگل کیوں وکھا رہا ہیں ؟ سارا قصور تیرا ہی ہے ۔"
"ایہہ جنرل صاحب دا باورچی آ رہا ہے، استوں پچھ لیا جاوے ۔ . . . اے پروکھور ! ذرا ایدھر آویں، بھرا ! اس کتے نوں ویکھیں ، تہاڈا تاں نہیں ؟"
"نہیں ! ساڈے اتھے کدے وی اجیہا کتا نہیں سی !"
"اس وچّ پچھن دی کی گلّ سی ؟ بے کار وقت خراب کرنا ہے،" اوچومیلوو نے کیہا، ایہہ آوارہ کتا ہی ہے، اتھے کھڑے–کھڑے اسدے بارے گلّ کرنا سماں برباد کرنا ہے ۔ کیہا ہے کہ آوارہ ہے تاں آوارہ ہی سمجھو ۔ ختم کرو اتے چھٹی پاؤ ؟"
"ساڈا تاں نہیں ہے"، پروکھور نے پھر اگے کیہا، "ایہہ جنرل صاحب دے بھرا دا کتا ہے ۔ ساڈے جنرل صاحب نوں کتیاں دی اس نسل وچّ کوئی دلچسپی نہیں ہے،اوہناں دے بھرا نوں ایہہ نسل پسند ہے ۔."
"کی ؟ جنرل صاحب دے بھرا آئے ہن ؟ ولادیمیر اوانچ ؟" حیرانی نال اوچومیلوو بول اٹھیا، اسدا چہرہ چمک اٹھیا ۔ "ذرا سوچو تاں ! مینوں پتہ وی نہیں ! ہن ٹھہرنگے کی ؟"
"ہاں ۔"
"واہ جی واہ ! اوہ اپنے بھرا نوں ملن آئے اتے مینوں پتہ وی نہیں کہ اوہ آئے نے ! تاں ایہہ اوہناں دا کتا ہے ؟ بہت خوشی دی گلّ ہے ۔ اسنوں لے جاؤ ۔کناں پیارا جیہا،،،، ننا-منا–جیہا کتا ہے ۔ اسدی انگل اتے جھپٹیا سی ! بس–بس، ہن کمب نہ۔. گرّ . . . گرّ . . . شیطان غصے وچّ ہے . ." "کنا ودھیا کتورا ہے !"
پروکھور نے کتے نوں بلایا اتے اسنوں اپنے نال لے کے ٹال توں چلا گیا ۔ بھیڑ کھوکن اتے ہسن لگی ۔
"میں تینوں ہنے ٹھیک کر دیوانگا ۔" اوچومیلوو نے اسنوں دھمکایا اتے اپنا کوٹ لپیٹدا ہویا بازار دے چوک دے وچّ اپنے رستے چلا گیا ۔
