اقبال-اے-جرم بچنت کور
ساڈا جہاز ہن 680 فٹّ دی اچائی توں ہیٹھاں دھرتی ولّ نوں اڈن لگّ پیا سی۔ تے اسیں نیویارک دے کینیڈی ہوائی اڈے دے کافی نزدیک پہنچ چکے ساں۔ کھڑکی وچوں ہیٹھاں سمندر دی ستہِ ہن صاف نظر آ رہی سی۔ میں اک واری جہاز دے اندر تے اک واری باہر دیکھدا اندرو-اندری بھیبھیت ہندا جا رہا سی۔ اپنی سیٹ نال بنہی پیٹی جویں میرے دوآلے لپٹیا کالا ناگ بن گئی سی۔ جیوں-جیوں جہاز سمندر دی ستہِ نوں پار کردا جا رہا سی، تؤں تؤں میرے اندر چھپے بھے دا دیؤ، اپنا قد لمبا ہی لمبا کری جا رہا سی۔ ایس عجیب جہے بھے نال میرا لوں-لوں کمب رہا سی اتے پلو-پلی میرے چہرے دا رنگ پیلا زرد پے گیا۔ ہرے رنگ دیاں دھاریاں والی ڈریسّ پہنی، ملوک جہی ایئر ہوسٹس کڑی نے جویں میرے چہرے دے اڈے رنگ نوں بھانپ لیا سی۔ اوہ پھٹا پھٹ میرے کول آئی تے میرا مڑھکو-مڑھکی ہویا چہرہ وار-وار ہتھ وچ پھڑے چھوٹے جہے ٹاول-پیپر نال پونجھن لگی۔
‘‘وٹ ہیپنڈ مسٹر دیوَ؟’’
اس دے بلھاں اتے کئی چھوٹے-چھوٹے پرشن چنہ بنے پر میں تاں کسے دا وی کوئی اتر نہ دے سکیا۔ اس نے فوراً جہاز دی اگلی کیبن وچوں اک ڈاکٹر نوں اپنی مدد لئی سدیا۔ ڈاکٹر نے بڑی پھرتی نال آؤندیاں سار میرا میڈیکل معائنہ کیتا تے، تنّ چٹیاں گولیاں میری ہتھیلی اتے رکھ دتیاں۔ میرا بلڈّ پریشر دو سو توں اتے ہو گیا سی۔ مینوں لگیا میرے ہتھ پیر جمع ہی مٹی ہندے جا رہے ہن۔ میں بڑی مشکل جہی نال ایئر ہوسٹیسّ دے ہتھوں پانی دا گلاس پھڑدیاں تنے گولیاں اپنے سنگھوں ہیٹھاں اتار لئیاں۔ پر میرے متھے دا پسینہ تاں پھیر وی اویں دا اویں سی۔ اک کانبا میرے سریر دے لوں لوں نوں اندرو-اندری کمبا رہا سی۔
کالیاں تے ڈونگھیاں جھیل اکھاں والی ایئر ہوسٹیسّ اتے چوڑے جہے نکّ والا ڈاکٹر دوویں اجے وی جیوں دے تؤں میری سیٹ دے کول کھڑے سن۔ اوہناں دے چہریاں دا رنگ وی جویں ہولی-ہولی چنتا وچ ڈبدا جا رہا سی۔ ڈاکٹر نے تھرمامیٹر میرے منہ وچ لا کے دیکھیا تاں بخار دا تاں اتھے نامو نشان وی نہیں سی۔ پر میرے سارے پنڈے وچوں جویں ساہ ہی سوتیا گیا ہووے۔ ایئر ہوسٹیسّ دے چہرے اتے چنتا دی اک ہور گوڑھی تہہ ابھر آئی سی۔ ڈاکٹر نے اس نوں کیہا، ‘‘یو شڈّ بی ود ہم، ٹلّ پلین از ناٹ لینڈڈ۔’’
ڈاکٹر دی ایہہ گلّ سن کے تاں جویں میرے اتے ستّ گھڑے ہور پانی پے گیا سی۔ جہاز پلو پلی دھرتی ول نوں کھچیا چلیا جا رہا سی۔ اوس دھرتی ولّ، جتھے پیر پاؤن لئی میں پچھلے چھ-ستّ ورھیاں توں لگاتار جدو-جہد کر رہا سی۔ دو وار تاں مینوں بیکاک توں ہی رپورٹ کرکے واپس دیس بھیج دتا گیا سی کیونکہ ایجنٹ نے فوٹو ’تے ناں بدل کے مینوں کسے ہور پاسپورٹ نال جہاز چڑھایا سی۔ پر ایتکیں تاں پاسپورٹ اتے ویزا ہی نقلی لگیا ہویا سی۔
اودوں میں ڈیڈھ مہینہ ہوٹلاں اتے گوردواریاں وچ رلدا رہا سی۔ پیسے کہڑا ٹھیکریاں ہن جو بندہ روز روز اکٹھیاں کر لوے۔ نالے گھروں ترن توں پہلاں انج ہی ایجنٹاں دے چکراں نے گھر دے بھانڈے وکوا چھڈے سن۔ اکھے اینا پیسہ پہلاں تے اینا پچھوں۔ باپو نوں تاں زمین تک ویچنی پئی۔ بھلا کاسدی خاطر؟ ایس عینی اوکھی گھڑی دا تاں گھروں ترن سمیں کسے نوں بھورا وی چتّ چیتا نہیں سی۔ آہ جو گناہ کرن توں پہلاں گناہ دا احساس میری آتما نوں ہن روم روم توں چیر رہا سی۔
میرا ایتھے پردیس وچ کون سہائی ہووےگا؟ خبرے اگلے مینوں کہڑے کھوہ وچ دھکہ دین۔ میرا کہڑا ایتھے کوئی ماں پیو بیٹھا ہے، جس نوں میرا دکھ درد ہوؤگا۔ بھلا جے میں اپنے ایجنٹ دا کیہا نہ مناں تاں؟ تاں پھیر دوبارہ ڈپورٹ ہون دا ڈر۔ پہلاں وی ڈپورٹ ہو چکیا ہاں۔ جے ایجنٹ دی گلّ منّ لواں تاں سدھا اندر کر دینگے اگلے۔ دوہاں وچوں اک گلّ تاں ضرور ہی ہوویگی۔ میں تاں ہن تھبہ روپیاں دا وی لا بیٹھا ہاں۔ ہن میں ڈپورٹ نہیں ہونا چاہندا۔ کی کہنگے مینوں میرے یار بیلی-تیلی ہور پنڈ والے۔ ماں پیو تاں پھیر وی چھاتی نال لا ہی لینگے۔ اوہناں دا تاں میں اپنا خون ہاں اپنی آندر۔ کویں باپو بسّ اڈے تکّ مینوں چھڈن آیا۔ سارے راہ بکّ-بکّ ہنجھو کیردا آیا سی۔ تے بے بے تاں جویں مینوں گھروں تورن ویلے گمّ سنم جہی ہی ہو کے رہِ گئی سی۔ میتھوں جدا ہون سمیں اس دے اتھرو اس دا کڑ پاڑ کے وہنا چاہندے سن پر اس دے سنگھ وچ تاں اوس سمیں جویں کچّ دا کوئی گولہ اڑ کے رہِ گیا سی۔ اس نے ڈب-ڈبائیاں اکھاں نال اک واری تاں مینوں ایوں ہی دیکھیا جویں بس ساڈی دوہاں دی ایہہ آخری ملنی ہی ہووے۔
پتّ دی جان جوکھم وچ دیکھ اس نے میرا راہ اپنے آپ موکلا کر دتا سی۔ پچھلے کنے ہی ورھیاں توں پنڈاں دے نوجواناں دی کدھرے وی کوئی سنوائی نہیں سی۔ دوہیں پاسیں اگلیاں دی کم بختی آئی ہوئی سی۔ اک پاسے شینہ تے دوجے پاسے سپّ۔ نہ ہن ایتھے رہن دا ہی کوئی حج سی تے نہ ایتھوں بھجّ کے ہی سردا سی۔ خبرے پنجاب دے پنڈاں وچ وسدے رسدے گھراں دے اجاڑے لئی کہڑی دھر ذمیوار سی۔ ربّ ہی جانے- پر اک گلّ تاں پکی سی کہ ہن کوئی وی نوجوان ایتھے آپدی موت نہیں سی مردا۔ سبھ انائی موت دے خوف نوں اپنے ہڈاں اتے ہنڈھا رہے سن۔
ہیٹھاں، لینڈ کردے ہوائی جہاز دی آواز ہن ہور وی شورمئی تے بھیانک ہو گئی سی۔ چپٹے نکّ والی گوری چٹی، چھٹینک جہی ایئر ہوسٹیسّ اجے وی میری سیٹ کولوں نہیں سی ہلی۔ جو لگاتار مینوں ڈھارس دے رہی سی۔ ‘‘ڈونٹ وری مسٹر دیوَ، ایوری تھنگ ول بی آل رائیٹ’’
اوہ میرے اندرلے بھے دی اصلیت توں مولوں ہی بے خبر لگدی سی۔ میرے اندر وچھیا گناہ دا احساس مینوں تل تل پچھّ رہا سی۔ ایئر ہوسٹیسّ پل دو پل لئی ہی، پرھاں ہٹے تاں صحیح۔ میں بہت کاہلا پے رہا سی۔
ایوں تاں گلّ نہیں بننی، جہاز تاں دھرتی نال لگن ہی والا سی۔ میں اپنے ڈھڈّ دے دوآلے کسی پیٹی نوں اپنیاں سجے ہتھ دیاں انگلاں نال ٹوہدیاں اتھوں اٹھ کھڑے ہون لئی اک ترلا جیہا لیا۔ ایئر ہوسٹیسّ نے صاف شبداں وچ سبھ یاتریاں نوں چتاونی دندیاں کیہا۔ جدوں تک جہاز پوری طرحاں لینڈ نہیں کر جاندا کوئی وی پیسنجر اپنی سیٹ توں نہیں ہلیگا تے نہ ہی اپنی پیٹی کھولھیگا۔ مینوں جاپیا ایئر لائن دا سارا کریو جویں مینوں ہی گھور رہا ہووے۔
نہیں، مینوں تاں میرے اپنے اندرلا پالا ہی کھا رہا سی۔ اچانک جہاز دے پہیئے گڑ گڑ کردے کینیڈی ایئرپورٹ اتے امریکہ دی سرزمین نال ٹکرائے۔ یاتری آپو-اپنیاں پیٹیاں توں آزاد ہو گئے سن اتے آپو-اپنا سامان سمبھالدے اک دوجے توں پہلاں جہاز توں ہیٹھاں اترن لئی کاہلے جاپ رہے سن۔
اک پتلی جہی میم، اپنے والاں وچ برش پھیر رہی سی۔ اک اپھگانی نوجوان اپنے چہرے نوں سنواردا ہتھاں وچ پھڑے کاغذاں پتراں نوں سنبھالن وچ مگن سی۔ اک ہور ہندوستانی بردھ ماتا جویں اپنا سامان چکن لئی کسے دوجے دا سہارا بھال رہی سی۔ میں ستے سدھ اس دی مدد لئی اس ولّ نوں الریا۔ پر میری پیٹی تاں اجے وی جیوں دی تؤں بنہی ہوئی سی۔ میری سیٹ کول کھڑی ایئر ہوسٹیسّ دا پورا دھیان اجے وی میری طرف ہی سی۔
اک، اک کرکے جدوں تقریباً سارے ہی مسافر ہیٹھاں اتر گئے تاں جا کے ڈاکٹر نے میرا بلڈّ پریشر چیکّ کیتا۔ ایئر ہوسٹیسّ نے میری پیٹی سیٹ نالوں اپنے ہتھیں کھولھی۔ میں ربّ دا لکھ-لکھ شکر کیتا تے اپنیاں دوہاں جیباں اپر ہتھ رکھی، سدھا جہاز دے پچھلے کیبن وچ بنے باتھروم ولّ نوں بھجیا۔ ‘‘مے آئی ہیلپ یو مسٹر دیوَ؟ پلیز ودّ کیئر۔’’ ایئر ہوسٹیسّ دا سارا دھیان میرے وچ ہی سی۔ ایہناں شبداں نوں سندے-سار میرے اندر چھپے ڈر دا پرچھاواں ہور لمبا ہو گیا۔ جہاز دے دوجے کیبن وچ ہن صرف اک ایئر ہوسٹیسّ تے دوجا میری دیکھبھال کرن والا ڈاکٹر بسّ ایہی دو جنے باقی سن۔
میں پیشاب دے بہانے باتھروم دے اندر جا کے جھٹّ زور دی کنڈی بند کر لئی۔ پھٹا-پھٹ اک جیب وچوں جہاز دی ٹکٹ کڈھی تے دوجی وچوں پاسپورٹ۔
ہاں-ہاں مینوں ایجنٹ دا کہنا مننا ہی چاہیدے-۔ نہ رہو بانس تے نہ وجوگی بانسری۔ جیکر کول پاسپورٹ ہی نہیں ہووےگا۔ تاں مینوں ڈپورٹ کرنگے ہی کویں؟
پر ایہہ جرم ہے۔ میری آتما نے چتاونی دتی۔
میں اجے دچتی جہی وچ پھسیا من اتے آتما دوہاں وچوں کسے دی وی آواز اتے عمل نہیں سی کر سکیا کہ باہروں باتھروم دا دروازہ زور-زور دی کھڑکیا۔
‘‘مسٹر دیوَ، پلیز اوپن دا ڈور ہری اپّ۔’’ ایہہ اسے ایئر ہوسٹیسّ دی آواز سی جو کنے ہی چر توں میرے آلے دوآلے، میری دیکھ بھال لئی گھمدی رہی سی۔ اس دی آواز سندیاں سار، میں ہتھاں وچ پھڑے دوویں دستاویز چھیتی نال ٹکڑے-ٹکڑے کر فلش وچ روڑھ دتے…۔
دروازہ ہور زور زور دی کھڑکیا۔ میں اپنے چہرے اتے اک فکی جہی مسکان بھردیاں جھٹّ باتھروم دا بوہا کھولھ دتا پر باتھروم دے باہر جہاز دے کپتان مسٹر لیری اتے اس دے کریو توں علاوہ، ہن اک دو ہور اوپرے چہرے وی اوہناں دے نال تن کے کھڑے سن۔
