استری-سبھا چرن سنگھ شہید
اسیں نہیں ساں چاہندے، بالکل نہیں ساں چاہندے، ساڈا وڈھیا روح نہیں سی کردا کہ تیویاں دے جلسے دے پردھان بنیئیں...سانوں ساری امردا تجربہ سی کہ تیویں اکو دی ہی جیبھ روکنی اوکھی ہندی ہے، تے جتھے پنج سو تیویں اکٹھی ہوئی ہووے، اس جلسے دا پربندھ کرنا تاں ساڈے ورگے بڈھے ٹھیرے لئی اسمبھو ہے......پر......ہائِ، ساڈی لحاظ کھوری طبیعت تے ہائِ ساڈی آگیا کارتا.........استری سبھا دے ڈیپوٹیشن دے بار بار زور دین پور سانوں لحاظ پے گیا تے جد اوہناں نے ساڈی اپنی گھر والی توں شپھارش کرا دتی تے ساڈے لئی حکم منن توں بناں کوئی چارہ نہ رہا، البتہ اسیں ایہہ عذر ضرور کیتی کہ تیویاں دی کانفرنس دا پردھان مرد ہونا ٹھیک نہیں.........5ر ڈیپوٹیشن دیاں میمبراں نے ایہہ قہقے ساڈا منہ بند کر دتا کہ
'ویکھاں......تے بابا جی تہانوں نرا مرد کون کہندا اے؟…...تسیں تاں تیویاں وچوں تیویں تے مرداں وچ مرد او.........تسیں تاں فرشتہ او فرشتے…تے ساڈے پڑدادیاں تھنیک او'، اسیں خوشامد دا کوئی جواب نہ دے سکے......تے لاچار سانوں تیویاں دی کانافرنس دا پریزیڈنٹ بنکے بہنا ای پیا ۔
جس صبر تے شانتی نال اسیں اوہ پریزیڈنٹی دے چار پنج گھنٹے بتائے، اوہ ربّ ہی جاندا اے…پر اک موقع اجیہا آیا کہ ساڈے وی صبر تے دھیرج دا پیالہ اچھل پیا...بیبی ودیا ونتی نے متا پیش کیتا کہ :-
'استری کانفرنس دا ایہہ سماگم پاس کردا ہے کہ ویاہ شادیاں سمیں فضول خرچیاں نہ کیتیاں جان تے جے کوئی آدمی اپنی پہلی وہوٹی دے موجود ہندیاں دوجا ویاہ کرنا چاہے تاں اسنوں لڑکی کوئی ن دیوے، جے کوئی ظالم ماپے اسنوں لڑکی دے دین تے ویاہ ہو جاوے تاں برادری ولوں دوہاں گھراں دا پورا پورا بائیکاٹ کیتا جاوے، اتے اس نازائز شادی نوں روکن لئی استری سبھا ولوں دوہاں گھراں اگے سیاپا بٹھایا جاوے…،
ساڈا دل بڑا خوش ہو رہا سی کہ چلو بھاویں دو چار گھنٹے تیویاں دی کیں کیں تے تے چیں چیں توں کنّ کھواؤنے ہی پئے پر آخر کوئی مطلب دی گل وی تاں ہون ای لگی اے…بیبی ودیا ونتی اپنے اس متے دی پشٹی وچ تقریر کرن ہی لگی سی کہ چدھرانی ٹیکا دیئی اک دم بول پئی 'بہجا نی کڑیئے، بہجا، آئی اے بھاری بھڑاکو……'
اسیں فوراً اپنی پریزیڈنٹی دے اختیارات دی شان قایم رکھن لئی کیہا 'آڈر آڈر....'
چدھرانی نے تکھی ہو کے کیہا 'کیوں میں کیوں ڈراں ؟ میں کسے دا قرضہ دینا ایں ؟ میں کسے دا کجھ چکیا چرایا اے ؟......ڈرے میری بلا، ڈرے میری جتی... ویکھو نہ، کہندا اے آ ڈر آ ڈر... ڈر توں جو رناں وچ دھناں بنی بیٹھا ایں......'
اسیں تاں جناب چدھرانی دی جھاڑ سنکے شرّ ہو گئے لگے اوہناں دیویاں دی بھال کرن جو ساڈیاں منتاں کرکے سانوں پردھان بنا لیائیاں سن ۔ اوہناں وچوں اک بیبی رانی حونصلہ کرکے اٹھی تے کہن لگی :-'چدھرانی جی، پریزیڈنٹ صاحب نے تہانوں ڈرن لئی نہیں کیہا، سگوں چپّ رہن لئی کیہا ہے، آرڈر انگریزی دا لفظ ہے ۔ جسدے ارتھ ہن پچھکے بولو'…،
چدھرانی-تے لے مینوں کھتھی نوں کی پتہ ؟ میں کوئی انگریزی پڑھی ہوئی آں ؟ ایہہ عقل تاں ایہنوں چاہیدی اے نہ کہ ایتھے انگریزی نہ بولے،...میں تاں اپنی بھتیجی ودیا نوں کہن لگی ساں کہ بہہ جا، ایہو جیہیاں گلاں کواریاں کڑیاں نوں نہیں کرنیاں چاہیدیاں…'
ودیا-'کیوں بھوآ جی ؟....ایتھے کوئی مرد بیٹھے نے ؟...…ایہہ کانفرنس تاں ہوئی ہی اس لئی اے کہ کواریاں ویاہیاں سبھ اپنے خیال دسن……'
پنڈتانی-"ایہہ تاں ٹھیک اے... پر جے فضول خرچی توں تہاڈا مطلب ایہہ ہے کہ استبازی نہ چلائی جاوے تے سوٹ نہ کیتی جاوے تے دھیاں بھینا عر پروہتاں نوں کجھ نہ دتا جاوے تاں میں اس دی بڑے زور نال ورودھتا کرنی آں..."
شاہنی -"تے لے بھینیں … ایہہ کی گلّ ہوئی ؟ کہ کوئی کسے ویاہے ہوئے نوں دھی نہ دیوے .... تے لے سکھ نال میرے بھنیویں دی وہوٹی سوہنی نہیں سی، انھے ہور ویاہ کرا لیا، تاں کی اسیں اوہ نوں چھڈ دیئیے ؟......"
'نہ بھینا! اسیں باز آئیاں ایہو جیہیاں کاناں-پھوسیاں (کانفرنساں) توں....'
اودھروں اک میلے کچیلے کپڑیاں والی تیویں اٹھ کھلوتی تے بولی 'بھینو! میں ہی اس شاہنی دے بھنیویں دی پہلی وہوٹی آں ۔ایس بیبی رانی نے آپ پگلی بنکے بھنیویں دا ہور ویاہ کر دتا تے مینوں گھروں کڈھا دتا ۔
شاہنی بھڑک کے اٹھی تے شیہنی وانگ گجی 'بیٹھ نی بیٹھ سڑ گئی رنّ…اپنا منہ نہیں ویکھدی تے مینوں لجام لاوندی اے … نی ربّ نوں کہندیوں تیرا بوتھا چجّ دا بناؤندا...'
بسّ پھیر کی سی ؟ دس ویہہ جنیاں اودھروں تے دس ویہہ جنیاں ایدھروں اٹھ کھلوتیاں تے کاواں دی کیں کیں وانگ بے تحاشہ چہناں پاسیاں ولوں واجاں آؤنیناں شروع ہو گئیناں ! اوہ مچھی وکن لگی کہ رہے ربّ دا ناں ۔ رولے دے کارن کنّ پئی آواز سنائی نہیں سی دیندی، پر ایس نگارخانے وچ وی کسے تیز طوطی دی گلّ سمجھ آ جاندی سی ۔
'نی پرو پرے ہو کے .......آ گئی اے کتوں دی وچاری … گھر کھان نوں نہیں ماں چکی پیہن گئی اے...نی چپ کرو، بھیڑیؤ چپ کرو...... آ تینوں سواد دساں نصیحتاں کرن دا، کلّ دی جمی گدڑیں تے اج ہویا ویاہ … بھینو شرم کرو.........ایسے کرکے تاں ساڈی جات دی گتّ پچھے متّ کہندے نے...... جاہ نی جاہ... میری گتّ دا ناں لوینگی تاں تیری گتّ پہلاں کھوہ سٹانگی آئی اے وڈی گتاں پٹن........لے نی اکھے فضول خرچ نہ کرو، ہونہ، تیرے پیو دے گھروں ٹکے لیاؤنے آں کوئی ؟.........آ5نے پیسے آپ کھرچنیں آں نی جسودھاں نی جسودھاں ....نی خصم نوں کھانیئیں آ چلیئے.........لے بھئی جے کسے دا بھنیواں دوجا ویاہ کر لوے تاں اوہنوں بائیکاٹ کر دیو … آ تیرے ڈکرے کراں ؟ توں ہوویں کون میرے بھنیویں ول تکن والی ؟ جے توں اسنوں بائی واری کٹیں تاں میں تینوں چالی واری کاٹ کر دیاں... ..…کیڈی ناں ہووے تاں، ساڈیاں دھیاں جتھے مرضی ویاہیے، بھاویں اک سوکن تے دیئیے تے بھاویں دساں سوکناں تے دیئیے، توں ہوویں کون ؟ ساڈیاں دھیاں دی کجھ لگدی ؟… اکھے سیاپا کرو دوہاں دے گھر........تیرے ای گھر سبھ سیاپے کراںگے، ہایا ہایا ہایا ہایو او ہیو ہایو …'
اسیں موقع تاڑ کے اوتھوں ایؤں بھجے جیوں چور بھجدا ہے......طوبیٰ طوبیٰ، اجے وی کناں وچ اوہ کیں کیں گونج رہی ہے ۔
