جاگو میٹے وچّ سرندرسنگھ نرولا
خس نال ڈھکے ہوئے ورانڈے وچّ ترکالاں دا گھس مسا سی، پر اچے روشنداناں چوں آؤندی دوپہر دی دھپ ورانڈے دی چھت نوں اجاگر کر رہی سی ۔ باہر ہمس ہون کرکے اندر دی ہوا ابھے ساہ لیندے، دمے-روگی دے ساہ وانگ گل-گھوٹو سی ۔ورانڈے دے اندروار اک اچے تھمھے تے مکھیاں دی اہل قطار سی، جویں اوہ مکھی-ماری کاغذ نال چمٹ کے رہِ گئیاں ہون ۔ کدے کدے روشنداناں وچّ چڑیاں دے لڑن دی آواز جاں باہرلی سڑک تے اچنچیت ٹانگے دا کھڑاک ورانڈے دی چپ-چاں نوں توڑ دیندا سی ۔
ہریا دفتر دے بوہے اگے بیٹھا پکھے دی رسی نوں کھچ رہا سی ۔ اسدے چھیٹکے سریر دیاں رگاں گرمی کرکے ابھریناں ہوئیاں سن تے جدوں اوہ پکھے نوں کھچن لگا اپنی عرق تک ننگی بانہہ نوں اتانہ چکدا تاں اس دیاں رگاں ہور وی اگھڑیاں نظر آؤندیاں ۔ اسدے گل دے کھدر دے کڑتے نے اسدے سکڑے سریر نوں گنڈھ وانگ لپیٹیا ہویا سی ۔ اس دے کڑتے دے کاجاں نال لمکے ہوئے جست دے بٹناں دیاں پٹھاں نمھی دھپ دی روشنی وچّ نقلی ہیریاں وانگ چمک رہیاں سن ۔ اپنیاں اکھاں میٹ کے اوہ پکھے دی رسی نوں کھچی جا رہا سی ۔ جدوں اوہ آکڑ بھندا ہویا اپنی سجی لتّ نوں سدھا کردا تاں اسدا کالے لدھیانے دا پجاماں سکی قول چپنی وانگ ابھر آؤندا۔
ہریئے دیاں اکھاں بند سن پر اوہ مشین وانگ پکھے دی رسی نوں کھچی جاندا سی ۔ اچنچیت اس دی اکھ کھل جاندی تے ورانڈے دے تھمھاں دے سائے اسنوں پھیلدے نظر آؤندے۔رسی دا لمبا سایہ ونھے ہوئے سپّ وانگ تڑف رہا سی۔
نیندر نال ہریئے دیاں اکھاں بھاریاں ہو رہیاں سن تے اس دی رنگ-برنگے ابرق نال سجی ہوئی ٹوپی اک پاسے نوں سرک جاندی۔ اکھاں دے تھلے لمکدیاں ماس دیاں تھیلیاں کھمباں وانگ ڈھلک جاندیاں سن ۔ اس دے سجے ہتھ نے رسی نوں کھچنا بند کر دتا تے اسدا سر سجے موڈھے نوں ڈھلک گیا۔
دروازے نال دی چک نوں ہٹا کے اک مریئل جیہا بابو جسدی چٹی پتلون وٹو وٹ ہوئی ہوئی سی، تے چہرے تے بے رونقی جہی سی، باہر آیا ۔ آؤندیاں ہی اسنے ہریئے دے سر تے پٹوکی ماری تے جدوں ہریئے نے اکھاں کھولھیاں تاں اس دیاں اکھاں دے لال ڈورے نمھی دھپ وچ ابھر آئے، تے پتلی دی سیاہی اک نقرے ڈلھ گئی ۔
"اوئے سوہری دیا، تینوں جہانوں آخر دی نیندر آؤندی اے ؟ اندر ہسڑ نال دم گھٹدا اے، توں باہر بیٹھا اونگھ رہا ایں۔اک منٹ وی رسی ڈھلی چھڈی تاں تالو گنجا کر دیاںگا ۔" بابو ایہہ آکھدا ہویا ہوکن لگ پیا تے اسدی گچی دے تھلے دا ٹویا ڈونگھا ہو گیا ۔
ہریئے نے سجے ہتھ دی پٹھ نال اکھاں نوں ملیا ۔ہتھ دی پٹھ تے پھلیری دے داغ سن۔
ہریا رسی نوں زور زور نال کھچ رہا سی تے رسی دی ریل دی چیں چیں اچی ہو گئی ۔ ہریئے نوں نچھ آؤن لگی تاں اس دیاں دنداں نال ٹکیاں تے قینچی نال کتریاں مچھاں کیڑیاں دے بھون وانگ کربل کربل کر اٹھیاں۔
رسی دی چیں چیں گھٹ ہندی گئی تے اوہ پھیر اونگھن لگ پیا ۔اس دی ٹھوڈی اس دی ہک نال جا لگی۔اسدے بلھ فرق رہے سن تے اس دی لمبی آکڑی ہوئی لتّ ٹٹے ٹہن وانگ اک پاسے نوں ہو گئی ۔ ہریئے دے بلھاں تے مسکان جہی آئی تے روشنی وچّ اس دے پیلے میل-مارے دند چمک اٹھے۔
+++ +++
ہشیارپور دے اک چھوٹے جہے پنڈ وچّ سنجھ دا ویلا سی۔ کجھ پہاڑی منڈے سروں ننگے، پیروں ننگے میلے کھدر دے تنگ کڑتے پائی پہاڑی گٔوآں پنڈ ول ہک رہے سن۔ اس ویلے اوہ اک پگڈنڈی تے اتانہ نوں چڑھ رہے سن۔
اوہناں چوں اک منڈے نے اپنے سجے ہتھ دی انگل نال اکھاں تے چھپر بناؤندیاں آکھیا :
"اوئے ہریئے تینوں اک بات گلاواں ؟"
سارے منڈے اکے وار ہی بول اٹھے، "گلاویں اوئے گلاویں۔"
"سن اوئے ہریا۔ توں تھا، تس دا تھا بھاؤ تے اسدی لاڑھی۔ سبھے رات کٹنے جو شیارپرے دے ٹیشنے تے ٹھہری گئے ۔ کوئی ادھی راتی جو ماں کھچے نے دو چور آئے، نالے لٹی گئے نالے پٹی گئے نالے تس دے بھاؤ دی لاڑی اے جو لئی گئے۔"
ایہہ آکھ کے اوہ منڈا آپ-مہارا ہسن لگ پیا تے نال دے منڈیاں نے وی کھلی مچا دتی۔
ہریئے نے کرودھ نال گانئیاں ہکن والی سوٹی اس منڈے ول الاری پر اک ڈگے ہوئے درخت نال اسدا پیر اڑ گیا تے اوہ منہ پرنے زمین تے جا پیا ۔ اس دے سر نوں اک چنگا تکڑا دھکہ وجا۔
"اوئے سہری دیا پھیر سوں گیا ایں ؟" دفتر دے باؤ نے باہر آ کے ہریئے دے سر تے پٹوکی مار کے آکھیا۔
ہریئے دی اکھ کھل گئی تے پینڈو منڈیاں دی کھلی باؤ دی کرخت آواز وچّ بدل گئی۔
"جے ہن رسی ڈھلی چھڈی تاں وکھیاں سیک دیاںگا ۔" باؤ بڑ بڑ کردا واپس مڑ گیا تے ہریا مڑ کے رسی نوں زور زور نال کھچن لگ پیا ۔
ہریئے دی عرق تک ننگی بانہہ دیاں رگاں لاساں وانگ ابھریاں ہوئیاں سن تے جد اس نے آکڑ بھنّ کے لتّ سدھی کیتی تاں کالے لدھیانے دا پجامہ قول چپنی وانگ ابھر آیا ۔
('جگراتا' وچوں)
| |
