خوش شاہزادہ آسکر وائلڈ
کاوَ روپ کرمجیت سنگھ گٹھوالا

(ایہہ رچنا اؤسکر وائلڈ دی انگریزی کہانی
'The Happy Prince' تے آدھارت ہے)

1.
سارے شہر دے اپروں اک بتّ سی دسدا ۔
خوش شاہزادہ ناں سی، سی بتّ اوہ جسدا ۔
مڑھیا سونے نال سی شاہزادہ سوہنا ۔
نیلم اکھیں سونہدے جاپے منموہنا ۔
اس ہتھ اک تلوار سی جو بڑی پیاری ۔
مٹھے جڑیا لال سی دکھ جسدی نیاری ۔
لوکیں اسنوں ویکھکے کئی گلاں کردے ۔
کوئی کہے فضول ایہہ کئی آہاں بھردے ۔
ماں آکھدی بچے نوں خوش اےداں رہنا ۔
کوئی کہندا بتّ نے ہے ایوں ہی رہنا ۔
بچے کہن، 'فرشتاں جیوں چہرہ اسدا ۔'
حساب ماسٹر پچھدا، 'کی ثبوت ہے اسدا ؟
تسیں کی جانوں فرشتے نے کتھے رہندے ؟'
بچے کہن، 'وچ سپنیاں ساڈے کول بہندے ۔'

2.
اک رات نوں ابابیل اک آیا اتھے۔
ساتھی مصر نوں چلے گئے اوہ رہیا پچھے ۔
بنسری دے بوٹے نال سی پیار اوہ کردا ۔
اسنوں حاصل کرن لئی لکھ ترلے کردا ۔
ساریاں گرمیاں لنگھیاں اوہنوں اےداں کردے ۔
ساتھی کہندے مورکھ نے جو بنسریاں تے مردے ۔
اس کول کوئی دھن نہیں پر سنبندھی نے کنے ۔
ایہہ کہہ اڈاری مار گئے ابابیل سی جنے ۔
پچھوں اسنے سوچیا ایہدی ہوا نال وی یاری ۔
ایہہ نہ اتھوں جا سکے مار لمی اڈاری ۔
پھر ابابیل نے پچھیا، 'چل ایتھوں چلیئے ۔'
اسنے سر ہلایا جد ہوا چلی اے ۔
اسنے اوہنوں 'بے وفا' آکھکے کر لئی تیاری ۔
پرامڈاں ولّ جان لئی اس بھری اڈاری ۔

3.
سارا دن اوہ اڈیا راتیں شہر 'چ آیا ۔
اس جگہ رات کٹن دا اس من بنایا ۔
اوہ بت ولّ ویکھ کے ہیٹھاں اتر آیا ۔
اس دے پیراں وچ سون لئی اس ڈیرہ لایا ۔
سون لئی پھر اوسنے سر کھنبھاں وچ دتا ۔
این اسے ویلے پانی دا اک ڈگیا تپکا ۔
اسنے اپر تکیا تارے کھڑ کھڑ ہسن۔
آکاش وچ نہ کتے وی کوئی بدل دسن ۔
اینے نوں تپکا ہور آ اس اتے ڈگا ۔
کھنبھ کھولھ کے اپنے اوہ اڈن سی لگا ۔
تیجا تپکا ڈگیا اس اپر تکیا ۔
ایسا نظارہ اس ویکھیا تے اڈ نہ سکیا ۔
ہنجھوآں نال بتّ دیاں سی اکھیاں بھریاں ۔
اوہناں وچوں ہی نکلکے بونداں سن ورھیاں ۔
چاننی رات وچ شاہزادہ سی لگدا سوہنا ۔
ابابیل نوں ترس آ گیا تکّ اس دا رونا ۔
"دسّ توں مینوں کون ایں ؟" اس اوہنوں پچھیا ۔
"خوش-شاہزادہ ناں میرا،" سی بتّ نے دسیا ۔
"توں دسّ کیوں رو رہا مینوں بھیوں دتا ؟"
شہزادے نے شروع کیتا پھر اپنا قصہ ۔
"جدوں میں جیوندا جاگدا انسان ساں بھائی ۔
ہنجھوآں دی کد پہنچ سی تد میری جائی ۔
دکھ کدے میرے محل دے نہ آؤندا نیڑے ۔
دوستاں نال میں باغ وچ لاؤندا ساں گیڑے ۔
شام ویلے میں ناچ دا ساں موہری ہندا ۔
'خوش-شاہزادہ' آکھدا مینوں ہر بندہ ۔
محل دے باہر کی ہے نہ پتہ سی کائی ۔
ایس طرحاں خوش رہندیاں میں عمر لنگھائی ۔
مرن توں بعد اوہناں نے آہ بتّ بنایا ۔
سکے دا دل اوہناں نے میرے وچ پایا ۔
ہن شہر دی ساری گندگی تے دکھ میں تکاں ۔
ہنجھو بھریاں رہندیاں تاہیں میریاں اکھاں ۔

4.
اوہ دور چھوٹی گلی وچ مکان ہے دسدا ۔
اوہ درجن بڑی غریبڑی ہے گھر اوہ جسدا ۔
اوہ مریئل جہی جاپدی اکھاں وچ کھبھیاں ۔
لال کھردرے ہتھاں وچ سوئیاں نے چبھیاں ۔
ساٹن دے اک گاؤن تے کڈھائی پئی کردی ۔
اگلے دن پاونا ناچ تے رانی دی بردی ۔
اک کھونجے وچّ پیا ہے اوہدا بال نیانا ۔
بخار نے اس بچے نوں کر رکھیا ہے نموجھانا ۔
"ماں، میں سنترے لینے نے" اوہ آکھیں ہی جاوے ۔
ماں دے کول پھٹی کوڈی نہیں اوہ کتھوں لیاوے ۔
ہے ابابیل ! دیکھ توں میرے پیر پئے بنھے ۔
تینوں عرض میں اک کراں جے میری منے ۔
تلواروں لال اتار لے تے مار اڈاری ۔
ایہہ اس ماں نوں دے آ جو ہے دکھیاری ۔"
ابابیل پھر آکھدا، میں مصر جاناں ۔
جتھے ساتھی مینوں اڈیکدے میرا اوہی ٹکانا ۔
اوہ اڈدے اپر نیل دے کنولاں نال بولن ۔
شام پئے گھر آؤن لئی پر اپنے تولن ۔
اوہناں دا گھر راجے دی قبر ہے جو بڑی شنگاری ۔
راجے دی چمڑی اوس وچ پئی جھرڑی ساری ۔"
شاہزادہ آکھے ابابیل نوں، "رک اج دی راتیں ۔
ویکھ لڑکا کنا پیاسا ہے تے ماں کنی اداسی ۔"
"مینوں لڑکے پسند نہ،" ابابیل پکارے ۔
"اک دن تنّ منڈیاں مینوں پتھر مارے ۔
میں اس لئی بچ گیا اسیں ہاں پھرتیلے ۔
میں نہیں رکنا ایس تھاں ہن کسے وی حیلے ۔"
ایہہ گلّ سن شہزادے 'تے اداسی چھائی ۔
ایہو اداسی ابابیل دل ترس لیائی ۔
"بھاویں کنی ٹھنڈھ ہے رات پر ایتھے لنگھانی ۔
تیری دتی ہوئی چیز میں اگے دے آنی ۔
ابابیل تلوار توں پھر لال نوں لاہیا ۔
پھڑ کے چنجھ وچ اوسنوں اوتھوں اوہ دھایا ۔
گرجا، محل، دریا دے اپروں اوہ اڈیا ۔
منڈی اتوں لنگھکے غریب ماں دے گھر پجیا ۔
ماں ستی پئی سی بچہ تڑپدا سی تپیا ۔
میز دے اتے ابابیل نے جا لال سی رکھیا ۔
منجے اتے پر کھولھ کے اس پکھا سی کریا ۔
بچہ کہندا، "لگدی میں ٹھیک ہو رہا ۔
ٹھنڈھک ہے کجھ جاپدی تپدا گھٹّ ہے متھا ۔"
ایہہ کہہ پاسہ مار مٹھی نیند اوہ ستا ۔
ابابیل واپس آ کے پھر آ سنایا ۔
"میرا سریر ٹھنڈھ وچ وی جاپے گرمایا ۔"
شاہزادہ کہندا، "توں جو نیک کم ہے کیتا ۔"
سوچاں سوچدا ہی اوہ سوں گیا ہو چپ-چپیتا ۔

5.
صبح اٹھکے ابابیل دریا تے آیا ۔
پانی وچ کنی دیر سی اوہ خوب نہایا ۔
اک پروفیسر نے پل اتوں ایہہ ڈٹھا نظارہ ۔
"سردیاں وچّ ابابیل !" حیران اوہ بھارا ۔"
وچّ اخباراں اوس نے اک پتر لکھیا ۔
پر شبد کوئی اوسدے سی سمجھ نہ سکیا ۔
راتیں میں مصر جاوناں اس دل وچ دھاری ۔
اوہ گھمیاں سارے شہر 'تے مار لمی اڈاری ۔
'کتھوں آیا اجنبی' سبھ چوکن چڑیاں ۔
ایہہ سن چہرے اوسدے سی خوشیاں کھڑیاں ۔
چن اسمانیں چڑھ گیا اوہ واپس آیا ۔
"ہے کوئی کم مصر وچ توں چاہیں کرایا ۔"
شہزادے سن اوسدی اوہنوں گلّ ایہہ آکھی ۔
"اج دی رات ہور رک جا میرا کم اے باقی ۔"
"میرے ساتھیاں کل نوں اک جھرنے ولّ جانا ۔
جتھے دریائی-گھوڑے نے تے فرشتے نے آنا ۔
ساری رات اتھے اوہ بیٹھ کے تارے پیا تکیندا ۔
صبح دے تارے نال خوشی دی پھر کوک مریندا ۔
دوپیہریں اس تھاں نے پیلے شیر کئی آؤندے ۔
اچی اچی اوہ گرجدے تے پیاس بجھاؤندے ۔"
"اوہ دور اک نکی کوٹھڑی وچّ گبھرو دسدا ۔
جھکیا ہویا اوہ ڈیسک تے جاپے کجھ لکھدا ۔
آلے دوآلے اس اپنے کاغذ نے کھنڈائے۔
جامنی پھلّ گلاس وچ پئے اکا مرجھائے ۔
بھورے تکھے اسدے وال نے بلھ اناراں ورگے۔
وڈیاں اکھاں نے اسدیاں وچ سپنے تردے ۔
اسنے ناٹک لکھنا جو لکھیا نہ جاوے ۔
ٹھنڈھ تے بھکھ اوسنوں پئی وڈھّ وڈھّ کھاوے ۔"
"رات تیرے کول رک کے تیرا کم میں کرنا ۔
اک لال توں مینوں ہور دے جو اگے میں کھڑنا ۔"
"میرے کول نیلم اکھاں دے اک توں ایہہ لے جا ۔
چھیتی نال اڈاری مار اس گبھرو نوں دے آ ۔"
ایہہ سن ابابیل دا سی گل بھر آیا ۔
"میں نہیں ایہہ کر سکدا جو توں فرمایا ۔"
شاہزادہ اسنوں آکھدا، "ایہہ حکم ہے میرا،
دوست ہو کے حکم منناں ایہہ فرض اے تیرا ۔"
نیلم لے کے ابابیل پھر اوتھوں دھایا ۔
مرجھائے پھلاں کول اوسنوں اس جا ٹکایا ۔
گبھرو نے اپنے ہتھاں وچ سی سر نوں دتا ۔
اس لئی ابابیل اوسنے نہ آؤندے ڈٹھا ۔
گبھرو خوش ہویا جد اوہنے نیلم تکیا ۔
سوچیا کسے قدردان نے ہونا ایہہ رکھیا ۔

6.
اگلے دن بندرگاہ تے سارا دن لنگھایا ۔
واپس مڑیا چن جد دسیا چڑھ آیا ۔
"پیارے شہزادے الوداع،" کہہ پر اس کھولھے ۔
"اک رات ہور بسّ ٹھہر جا توں میرے کولے ۔"
"ایتھے ٹھنڈھ ہے ودھ رہی پھیر برف وی آؤنی ۔
پر مصر دی دھپّ ہے تن نوں گرماؤنی ۔
مگرمچھّ چکڑ وچ نے پئے لیٹاں لاؤندے ۔
میرے ساتھی مندر وچ نے آلھنے بناؤندے ۔
اگلی بسنت مڑ پھیر میں تیرے کول آؤں ۔
تیرے لئی سوہنا لال تے نیلم لے آؤں ۔
لال دا رنگ گلاب توں وی لال ہے ہونا ۔
نیلم نیلے ساگر جیوں ہونا منموہنا ۔"
"ویکھ چوراہے وچّ کھڑی کڑی ماچساں والی ۔
ماچساں اوہدیاں ڈگیاں وچ گندی نالی ۔
خالی ہتھ گھر جان تے پیوں توں اوہ ڈردی ۔
ننگا سر، ننگے پیر نے اتوں آ رہی سردی ۔
نیلم اس نوں دے آ اوہ ماروں بچ جاوے ۔
وادھو پیسے نال لوڑیندیاں چیزاں لے آوے ۔"
"رک جاواںگا تیرے کول پر اکھ کداں کڈھاں ۔
اپنی چنجھ نال میں تینوں انھاں کر چھڈاں !"
شہزادے دے حکم اگے اس سر نوایا ۔
نیلم اوہنے کڑی دی جا تلی ٹکایا ۔
کڑی خوش ہو بھجّ گئی اوہ واپس آیا ۔
سدا لئی اتھے رکن دا اس من بنایا ۔
"توں ہن اننھا ہو گیا میں ایتھے ہی رہنا ۔
تیرا دکھ آپاں دوہاں نے ہن رلکے سہنا ۔"
"توں ہن ایتھوں چلا جا گلّ منّ ایہہ میری ۔"
اوہدے پیراں وچ اوہ سوں گیا لائی نہ دیری ۔

7.
موڈھے اتے شہزادے دے بیٹھ کے اگلا دن سارا ۔
اپنیاں کہانیاں دا کھولھیا اسنے پٹارا ۔
کدے اوہ اجنبی دیشاں وچ اوہنوں لے جاندا ۔
نیل دے کنڈھے بیٹھے بوجے پنچھیاں دی سیر کراندا ۔
سپھنکس بارے اس دسیا جو بہت پرانی ۔
کدے اوہ اوہنوں وکھالدا سوداگراں دی ڈھانی ۔
کدے کہندا پہاڑی راجا اک چن تے رہندا ۔
ہرے سپّ بارے اس دسیا جو کھاندا ہی رہندا ۔
تاڑ دے رکھ وچ سوندا رہے پر جد اوہ جاگے ۔
ویہہ پادری شہد دین لئی رہن اسدے لاگے ۔
پھر اس بونیاں بارے دسیا جو پتیاں تے تردے ۔
پر تتلیاں نال ہمیش جو لڑائیاں نے کردے ۔

8.
شاہزادہ پھر بولیا، "او ابابیل پیارے !"
تیرے قصے بڑے کمال نے توں سنائے جو سارے ۔
پر سبھ توں کمال تاں دکھ ہے جو لوکی سہندے ۔
بھید ایہدے دی تھاہ نہیں ایہہ سارے کہندے ۔
توں شہر اڈاری مار ویکھ دکھ درد اے کنا ۔
پھر اوہ مینوں آ دسیں ویکھیں دکھ توں جنا ۔"
ابابیل شہر دے اپروں جاں اڈکے آیا ۔
شہزادے نوں آ کے دسی جو خبر لیایا ۔
"امیر محلاں وچ نے عیشاں نال رہندے ۔
غریب اوہناں دے در اتے آساں لا بہندے ۔
میں اوہ گلیاں ویکھیاں جتھے دنے ہنیرے ۔
بھکھے بچیاں دے اتھے تکے نے میں چٹے چہرے ۔
اک پل ہیٹھ میں تکیا دو بچے سمٹے ۔
اک دوئے دیاں باہاں وچّ سی پئے لپٹے ۔
باہر سی مینہہ پے رہا تے ٹھنڈھ سی بھاری ۔
اک نوں دوجا آکھدا 'بھکھ کڈی بیماری' ۔
اینے نوں چوکیدار اک کدھروں ہی آیا ۔
دوہاں بچیاں نوں ڈرا کے اس نے بھجایا ۔"
"ایہہ سونا میرے کس کم مینوں جس مڑھیا ۔
لوکاں نوں دین لئی ایس نوں توں لاہ لے اڑیا ۔"
ابابیل نے ہولی ہولی سارا سونا لاہیا ۔
شہزادے نوں ایس کم نے بدشکل بنایا ۔
بچیاں دے چہرے کھڑ گئے اوہ لڈیاں پاون ۔
گلیاں وچ اوہ نکل کے ہاسے چھلکاون ۔

9.
اینے نوں برف آ گئی کورا وی لگا چمکن ۔
چھجیاں تے برخ لٹکدی جیوں خنجر لمکن ۔
فر دے کپڑے پہن کے سبھ باہر ول آئے ۔
لال رنگیاں ٹوپیاں پا کے بچے کھیڈن آئے ۔
بچارا ابابیل ٹھنڈھ نال سی سنگڑدا جاندا ۔
پیٹ بھرن نوں بیکری اگیوں بھورے چگ چگ کھاندا ۔
انت نوں ٹھنڈھ تے بھکھ نے اینا زور آ پایا ۔
ابابیل نے سمجھ لیا ہن انت ہے آیا ۔
شہزادے دے موڈھے بیٹھن لئی پوری طاقت لائی ۔
پھر اسدے کنّ وچ اوسنے ایہہ گلّ سنائی ۔
"ہن تینوں میں کہہ الوداع اگے ولّ جاواں ۔
پر انت ویلے تیرا ہتھ میں چمنا وی چاہواں ۔"
"توں اپنے دیش جا رہیں میں بلہارے جاواں ۔
منہ متھا جو مرضی چمّ لے تینوں کیوں ہٹاواں ۔"
"میں مصر نہیں جا رہا میں جم کول جاواں ۔
موت تے نیند سبھ سمجھدے وانگ سکے بھراواں ۔"
چمن لیندیاں سار ہی ابابیل سی مویا ۔
اسے ویلے شہزادے دا دل وی دو ٹوٹے ہویا ۔

10.
اگلی صبح میئر تے کونسلر چوراہے وچ آئے ۔
بتّ ولّ میئر ویکھیا تے پھر آکھ سنائے،
"کنا گندہ بتّ لگدا،" اوہنے گلّ چلائی ۔
کونسلراں وی اوہدی گلّ وچ ہی گلّ رلائی ۔
"ایہہ بالکل بھکھاری جاپدا بن نیلم لالوں ۔"
"ایہہ اودوں وی بھیڑا لگّ رہا ہے ساڈے خیالوں ۔"
"آہ ویکھو ایہدے پیراں 'تے اک پنچھی اے مریا ۔
اتھے اگوں پنچھی نہ مرن کجھ چاہیئے کریا ۔"
پروفیسر نے وی ایہو کیہا اوہناں بتّ گرایا ۔
بھٹھی وچّ اوہناں پا اسنوں سارا پگھلایا ۔
سبھناں کیتا فیصلہ بناؤ بتّ ہی اسدا ۔
اس گلوں جھگڑا پیا ہوئے بتّ اوہ کسدا ؟
اوورسیئر نے عجب گلّ ایہہ بھٹھی وچّ تکی ۔
ٹٹیا دل اوویں ہی پیا وچ تپدی بھٹھی ۔
بھٹھیؤں دل نوں کڈھ کے کامیاں نے چکیا ۔
ابابیل جتھے پیا سی اوتھے جا کے سٹیا ۔

11.
ربّ اک فرشتے نوں آکھیا، "چھیتی شہر نوں جاؤ،
دو چیزاں اتھوں دیاں قیمتی میرے کول لیاؤ ؟"
فرشتہ لے گیا دل ٹٹا تے پنچھی مویا ۔
اوہ دوویں چیزاں دیکھ کے ربّ بہو خوش ہویا ۔
"پنچھی سرگی باغ وچ رہو سدا لئی گاؤندا ۔
دل شہزادے دا رہے گا ہن مینوں دھیاؤندا ۔"