معاف کرو بابا محمد منشا یاد
اس وار عید دی سانجھی دعا دا خاص مہتو سی تے امام صاحب دی آواز وچّ بے حدّ سہردتا سی۔ لوک وی بہت جوشو-کھروش نال ‘آمین-آمین’ پکارن لگے پر جدوں اوہناں لوڑونداں دیاں لوڑاں پوریاں کرن دی دعا کیتی تاں اوہدے دل وچّ لکیاں اچھاواں تے لوڑاں پھر جاگن لگیاں۔ اکھاں دے ساہمنے نویں ماڈل دی اوہ کار گھم گئی، جہڑی اوہنے کجھ دن پہلاں اپنے رشتے دار دے گھر ویکھی سی۔ پھر اوہنوں پلازا ٹی.وی. دا خیال آیا جس دا اشتہار اج دے اخبار وچّ چھپیا ہویا سی اتے عید دی خوشی وچّ اوہدی قیمت وچّ خاص رعایت دا اعلان وی سی۔ حالے اوہ اپنیاں ہور لوڑاں تے اچھاواں بارے سوچ ہی رہا سی کہ اوہنوں کجھ دیر پہلاں اک منگن والے نال اپنی ملاقات چیتے آ گئی۔ اک تاں بھوچال دیاں تباہیاں کارن اوہدا دل پسیجیا ہویا سی۔ دوجا عید دا دن، جدوں آدمی عامَ دناں نالوں ودھیرے ادار ہندا ہے۔ گیٹ ’تے کھلوتے بابے نوں ویکھ کے اوہدا ہتھ پھڑ کے اندر لے گیا تے آدرپوروک ڈرائنگ روم وچّ بٹھایا۔ بابا نے بیتکلفی نال اپنی سوٹی ریڈیؤگرام ’تے رکھ دتی تے نویں قالین ’تے جتیاں سنے چلدا ہویا وچکارلے سوفے ’تے بہہ گیا۔ بیوی تے بیٹی کچن وچّ رجھیاں ہوئیاں سن تے بیٹے عیدگاہ جان دی تیاری کر رہے سن۔ عید کارن نوکر وی چھٹی ’تے سی۔ اوہ آپ اوہدے لئی کھان-پین دیاں چیزاں لے کے آیا۔ بابے نے وی بیتکلپھی نال خوب ڈٹ کے کھادھا۔ اوہنوں کھاندے ویکھ کے اوہنے سوچیا، ‘پتہ نہیں، وچارا کدوں توں چنگے کھانے نوں ترسیا ہویا سی’۔ جدوں اوہدے ڈھڈّ وچّ تھاں نہ رہی تے کھانا بچ گیا، تاں اوہنوں ترلے نال پچھیا، ‘‘ایہہ بچیاں لئی لے جاواں؟ بھکھے نے؟’’
عید دے دن بھکھے بچیاں دی کلپنا کرکے اوہدا دل ہور پگھل گیا۔ گھر وچّ لوڑ توں ودھ کیک، مٹھیائی تے کھانا موجود سی۔ اوہنے بہت ساریاں چیزاں پیک کر دتیاں تے بھاویں اوہ کجھ رقم بھوچال پربھاوت فنڈ وچّ دے چکیا سی پر اوہنوں وی دو-چار سو دے دتے۔ بابا خوش ہو گیا تے بولیا، ‘‘اج-کلّ ہر کسے دا دھیان بھوچال پیڑتاں ولّ اے۔ کاش! اسیں وی بھوچال پیڑت ہندے۔ تنّ منڈے تے چار کڑیاں نے۔ منڈے نکے نے تے لنگوٹی پا کے وی رہِ سکدے نے، پر کڑیاں جوان نے۔ جے گھر وچّ پرانے کپڑے ہون تاں اوہناں دے تن ڈھکن دے کم آ سکدے نے۔’’
اوہنے بیوی نوں دسیا۔ اوہ وی اپنے ماں-پیو توں دور ہون کارن اداس تے عید ہون کارن ادارتا نال بھرپور سی۔ کسے جھگی-نما مکان وچّ پاٹے-پرانے کپڑیاں والیاں جوان بچیاں دی کلپنا کرکے کمب گئی تے اوہ نہ صرف اپنے تے بیٹیاں دے ورتے ہوئے فالتو جوڑے، سگوں مردانہ کپڑے وی لے آئی تے سبھ دی گٹھڑی جہی بنا کے بابے دے ساہمنے لیا رکھی۔ بابے نے دعاواں دتیاں تے کیہا، ‘‘گھر وچّ فالتو جتے جاں چپل ہون تاں اوہ وی اوہدے بچیاں دے کم آ سکدے نے۔’’ ظاہر اے کہ جدوں نیئت نیک ہووے تاں کہڑا اجیہا گھر ہے جس وچّ جتیاں-چپلاں دے کجھ فالتو جوڑے نہیں ہونگے۔ اتھے تک تاں ٹھیک سی، پر بابے نے اس توں بعد منگن دا سلسلہ جاری رکھیا تے اوہ اوہدیاں ودھ توں ودھ فرمائشاں نوں پورا کرن دی کوشش کردے رہے۔ مسلاً پرانے کوٹ، سویٹر، تولیئے، چادراں، لوٹا، ٹتھپیسٹ، صابن، بوٹ پالش آدی۔ اوہ حیرانی نال بابے دا منہ ویکھن لگیا پر اتھے کھما-جاچنا دے چنہ نہیں سن اتے نہ ہی شرمندگی دے۔ ظاہر ہے کہ جے منگن توں سنکوچ ہندا تاں بھکھاری ہی کیوں بندا۔ جاپدا سی جس چیز ’تے بابے دی نظر پویگی، اوہ نرسنکوچ منگ لویگا۔ ہولی-ہولی دل دی کھلش دی تھاں غصہ لین لگیا۔ لالچ تے ڈھیٹھتائی دی حد ہندی گئی پر بابے دیاں منگاں دی کوئی حد نہیں رہی۔ ہن اوہ اوہنوں رخصت کرنا چاہندا سی پر اوہ پھیلدا تے منگدا چلیا جا رہا سی۔ اوہ اس توں جان چھڈاؤن دی کوشش کرن لگیا، پر اوہ کوئی نہ کوئی ہور منگ کر چھڈدا۔ اچانک اوہنوں اس توں چھٹکارے دی اک راہ سجھی۔ اوہنے کیہا، ‘‘چل بابا! ساڈے گوانڈھی رانا صاحب تہانوں اڈیک رہے نے۔ باقی چیزاں تہانوں اتھوں مل جانگیاں۔’’ بابے نے مشکل نال سامان دی گٹھڑی سر ’تے چکی۔ اک-دو تھیلے موڈھے ’تے لٹکائے تے باہر نکلیا۔ اوہنے بابے نوں گوانڈھ دی گھنٹی وجاؤن دی صلاحَ دتی تے آپ لک کے کھلو گیا۔ رانا صاحب نے جیب ’چ ہتھ پایا تے اک سکہ کڈھ کے اوہدے ہتھ ’تے رکھ دتا۔ بابے نے کجھ کہنا چاہیا، پر رانا صاحب بوہا بند کر چکے سن۔ بابے نے پرط کے اوہدے گھر دے کھلھے بوہے ولّ ویکھیا پر ہن اوہدے دل دی کھلش مٹ چکی سی۔ اوہنے وی چھیتی نال بوہا بند کر لیا تے بابے دے کھٹکھٹاؤن ’تے اندروں کیہا، ‘‘معاف کرنا بابا۔’’
اوہ تربھک گیا۔ امام صاحب حالے تیک دعا منگ رہے سن۔ پتہ نہیں اوہ کی-کی منگ چکے سن پر لوڑاں تے اچھاواں سن کہ ختم ہون ’چ ہی نہیں آ رہیاں سن۔ اچانک اوہنوں یاد آیا کہ اوہ اپنی انعامی بانڈاں تے کروڑپتی والی لاٹری بارے تاں دعا منگنا ہی بھلّ گیا۔ جدوں امام صاحب نے کیہا کہ اﷲ! ساڈے ساریاں دیاں مراداں پوریاں کرے، تاں اوہنے اپنیاں باقی اچھاواں نوں دماغ ’چ رکھدے ہوئے بڑے جوش نال کیہا، ‘‘آمین!’’ پر ‘آمین’ کہندے ہوئے اوہنوں اچانک خیال آیا کہ کدھرے اوہ بابا اوہدی پریکھیا لئی تاں نہیں بھیجیا گیا سی۔ کیوں جو اﷲ اوہنوں جاں کسے وی منگن والے نوں، بھاویں اوہ کی تے کنا کجھ وی کیوں نہ منگ لوے، کدے معاف کرو، نہیں کہندا تے نہ ہی اپنا بوہا بند کردا اے۔
(انوواد: سرجیت)
