سہیوگ سعادت حسن منٹو
چالی پنجاہ ڈانگباز آدمیاں دا اک جتھا لٹمار لئی اک مکان ولّ ودھ رہا سی۔ اچانک اس بھیڑ نوں چیردا اک دبلا-پتلا ادھیڑ عمر دا آدمی باہر نکلیا۔ پچھے پاسہ وٹّ کے اوہ بلوائیاں نوں لیڈرانا ڈھنگ نال آکھن لگا، 'بھائیؤ، اس مکان وچ بڑی دولت اے، بے شمار قیمتی سامان اے۔ آؤ آپاں سارے رل کے اس تے قبضہ کریئے اتے بھاگاں نال ہتھ لگے اس مال نوں آپس وچ ونڈ لئیے ۔'
ہوا وچ ڈانگاں لہرائیاں، کئی مکے وٹے گئے اتے اچی آواز نال نعریاں دا اک پھہارا جیہا فٹّ نکلیا۔ چالی پنجاہ ڈانگاں والے آدمیاں دا جتھا، دبلے-پتلے آدمی دی اگوائی وچ، اس مکان ولّ تیزی نال ودھن لگیا، جس وچ بہت سارا دھن اتے بے شمار قیمتی سامان سی۔
مکان دے مکھ دروازے کول رک کے دبلا-پتلا آدمی پھر لٹیریاں نوں کہن لگا "بھائیؤ اس مکان وچ جنا وی سامان اے، سبھ تہاڈے۔ دیکھو، کھوہا-کھاہی نہیں کرنی، آپس وچ لڑنا نہیں آؤ !"
اک جنا چیکیا 'دروازے نوں جندرا اے!'
'توڑ دیو۔ توڑ دیو !' ہوا وچ کئی ڈانگاں لہرائیاں، کئی مکے وٹے گئے اتے اچی آواز والے نعریاں دا اک پھہارا جیہا فٹّ نکلیا۔
دبلے-پتلے آدمی نے ہتھ دے اشارے نال دروازہ توڑن والیاں نوں روکیا اتے مسکرا کے کیہا 'بھائیؤ ٹھہرو۔ میں ایہنوں کنجی نال کھولداں!'
ایہہ کہہ کے اوہنے جیب وچوں کنجیاں دا گچھا کڈھیا اتے اک کنجی چن کے جندرے وچ پائی اتے اوہنوں کھولھ دتا۔ ٹاہلی دا بھاری دروازہ چیں کردا کھلیا تاں بھیڑ پاگلاں وانگ اگے جان لئی ودھی۔
دبلے-پتلے آدمی نے اپنے کڑتے دی بانہہ نال متھے دا پسینہ پونجھدیاں کیہا 'بھائیؤ دھیرج نال۔ جو کجھ اس مکان وچ ہے، سبھّ تہاڈے۔ پھیر اس ہپھڑا دپھڑی دی کی لوڑ اے ؟'
تدے بھیڑ وچ ضبط پیدا ہو گیا۔ دھاڑوی اک اک کرکے مکان دے اندر وڑن لگے، پر جیوں ہی چیزاں دی لٹّ مار شروع ہوئی، پھیر آپا دھاپی پے گئی۔ بڑی بے رحمی نال دھاڑوی قیمتی چیزاں لٹن لگّ پئے۔
دبلے-پتلے آدمی نے جدوں ایہہ درش دیکھیا تاں بڑی دکھ بھری آواز نال لٹیریاں نوں آکھیا 'بھائیؤ، ہولی ہولی، آپس وچ لڑن جھگڑن دی کوئی لوڑ نی۔سہیوگ نال کم لؤ۔ جے کسے دے ہتھ بہتی قیمتی چیز لگّ گئی اے تاں ایرکھا نہ کرو۔ اینا بڑا مکان اے، اپنے واسطے کوئی ہور چیز لبھّ لؤ۔ پر وحشی نہ بنو۔ مار دھاڑ کروگے تاں چیزاں ٹٹّ جانگیاں۔ اس وچ نقصان تہاڈا ہی اے۔'
لٹیریاں وچ اک وار پھر سنجم پیدا ہو گیا اتے بھریا ہویا مکان ہولی ہولی خالی ہون لگیا۔ دبلا-پتلا آدمی سمیں سمیں ہدایتاں دندا رہا 'دیکھو ویرو، ایہہ ریڈیو اے۔ رتا دھیان نال چقو ، اجیہا نہ ہووے کہ ٹٹّ جاوے۔ ایہدیاں تاراں وی نال ای لے جو۔'
'تہہ کر لؤ بھائی ایہنوں تہہ کر لؤ۔اخروٹ دی لکڑ دی تپائی اے، ہاتھی دند دی پچیکاری اے، بڑی نازک چیز اے۔'
'ہاں ہن ٹھیک اے۔'
'نہیں نہیں ایتھے نی پینی۔چڑھ جوگی۔ایہہ گھر نوں لے جو۔'
'ٹھہرو ٹھہرو، مینوں مین سوچ بند کر لین دیو۔ کتے کرنٹ نال دھکہ نہ لگّ جاوے۔'
اینے نوں اک کھونجے 'چوں رولا پین دی آواز آئی۔چار لٹیرے اک کپڑے دے تھان نوں کھچّ دھوہ رہے سن۔
دبلا-پتلا آدمی تیزی نال اوہناں ول نوں ودھیا اتے لعنت پاؤن دے لحظے 'چ اوہناں نوں کہن لگیا 'تسیں کنے بے سمجھ ہو۔لیر لیر ہو جو گی ، اینے قیمتی کپڑے دی۔ گھر 'چ سبھ چیزاں ہیگیاں، گز وی ہوؤُ۔لبھو اتے من کے کپڑا آپس وچ ونڈ لؤ۔
اچانک اک کتے دے بھونکن دی آواز آئی بھؤں۔ بھؤں۔ بھؤں۔اتے اکھ جھمکدیاں بہت بڑا گدی کتا، اکو چھال نال اندر آیا اتے جھپٹدیاں ہی اوہنے دو تنّ لٹیریاں نوں جھنجوڑ دتا۔
دبلا-پتلا آدمی چیکیا 'ٹائگر۔ ٹائگر۔'
ٹائگر جسدے منہ 'چ اک لٹیرے دا پاٹیا ہویا گلاما سی، پوچھ ہلاؤندا ہویا، دبلے-پتلے آدمی ولّ نیویں پائی قدم اٹھاؤن لگیا۔
ٹائیگر دے آؤندیاں ہی سبھ لٹیرے بھجّ گئے، کیول اک لٹیرا باقی رہِ گیا، جسدے گلامے دا ٹکڑا ٹائیگر دے منہ وچ سی۔ اوہنے دبلے-پتلے آدمی ولّ دیکھیا اتے پچھیا 'کون ایں توں؟' دبلا-پتلا آدمی مسکایا 'اس گھر دا مالک۔ دیکھ دیکھ، تیرے ہتھ 'چوں کنچ دا مرتبان ڈگّ رہے۔'
