Shwetambar Ne Kiha Si Prem Parkash

شویتامبر نے کیہا سی پریم پرکاش

کئی وار انج لگدا ہے پئی جہڑی گھٹنا میرے 'تے ہنی گھٹی اے، اوہ اگے وی کئی وار گھٹّ چکی ہے۔ لگدا اے ایہی سماں سی، ایہی تھاں سی۔ اوہ اویں آیا سی۔ ایہی گل بات ہوئی سی، ساڈے وچکار۔ انّ بنّ ایہی محسوس کیتا سی میں۔ ایہہ گھٹنا کدے خیال سی، کدی گھٹنا بنی تے کدے سفنہ۔ ہن صرف ڈراؤنی یاد بنی بیٹھی اے۔
میں اپنے کمرے وچ بسترے توں وساکھی دے سہارے اٹھ کے کرسی 'تے بیٹھی ہاں۔ ڈبدے سورج دیاں پیلیاں کرناں باری وچ آ کے ادھ مریاں جہیاں فرش 'تے ڈگیاں پئیاں نے۔ تے میرا من چراں پہلاں جھلے دکھ نال پھیر دبن لگّ پیا اے۔
ہاں، ایہی سماں سی، ایہی تھاں سی۔ چھ کو ورھے پہلاں پروفیسر مودی اس ساہمنی کرسی 'تے بیٹھا سی۔ اوہ دے بھرے چہرے 'تے پیلک چھائی ہوئی سی۔ سرخ ہوئیاں موٹیاں موٹیاں معصوم اکھاں 'چ پتہ نہیں کیہو جہی بھاونا لیا کے اوہنے کیہا سی، "شاردا، توں مینوں مار دے، نہیں میں تینوں مار دینے۔" میں اک دم اوہدے ولّ دیکھیا تاں اوہنے پلکاں جھکا لئیاں۔ میں ہسّ پئی سی۔ کیہا سی، "پاگل تے نہیں ہو گئیں؟ چکّ، کافی پی۔"
اٹھ کے میں اوہدے کھچڑی ہوئے والاں نوں پلوسیا تاں اوہ میرے ہتھاں نوں چمّ کے پھرمابردار بچے وانگ کافی پین لگّ پیا سی۔
پر کی پتہ سی، چھ کو مہینیاں بعد اوہدی گلّ سچ ہو جاوے گی۔ تے اوہ میرے ہتھوں ماریا جاویگا۔ ایہہ گلّ میں ہی جاندی ہاں، ہور کوئی نہیں۔ اوہ آپ وی نہیں۔ اک شویتامبر جاندا اے، جہڑا سندا اے، سوچدا اے، بولدا ہے، دیکھدا وی اے پر صرف مینوں۔ بالکل اویں جویں اس ساہمنی کندھ 'تے مینوں صرف پرو. مودی دا پورا چہرہ اکریا دسیا کردا سی پر ہن صرف اوہدیاں دو اکھاں دسدیاں نے۔ معصوم بچیاں وانگ سوچدیاں، کجھ منگدیاں۔ پر پتہ نہیں اوہ کیہو جیہا سماں سی، کیہا موسم سی۔ میں کی، اوہ کی سی؟ میں اوہدا ہتھ اپنے نالوں توڑدیاں کیہا سی، "بسّ مینوں چھڈّ دے، توں اتھوں چلیا جا۔"
"پھیر نہ آواں؟" اوہنے ڈرے جہے پچھیا سی۔
"نہ آویں؟" میں انج آکھیا سی، جویں اس 'تے تھکیا ہووے۔ اوہ دکھی جیہا باہر نکل گیا سی تے میں بیٹھی روندی رہی سی۔ تے ہاؤس سرجن لگے اپنے جوان بیٹے، بزرگ ودھوا بھین تے نوکرانی توں ہنجھو لکاندی رہی سی تے شویتامبر اک کھونجے 'چ کھڑا بے رحمی نال مسکرا رہا سی۔
اج پھیر اوہو جہی شام ہے۔ پیلی زرد روشنی والی۔ شاں شاں دی ڈھہندی آواز تے پلو پل ودھدا ہنیرا دل 'تے گرد وانگ بیٹھدے جاندے نے۔ پرط در پرط۔ ہن شویتامبر پتہ نہیں کتھے گیا۔ نہ کمرے وچ ہندا اے، نہ ورانڈے وچ تے نہ ہی لکاٹ دے بوٹے تھلے۔
بھین جی پاٹھ پوجا کر رہے نے۔ سرے دے کمرے وچوں اوہناں دی بھن بھن دی آواز آ رہی اے۔ نوکر دیوی داس تے اوہدی پتنی رکمنی کھانا تیار کر رہے نے۔ ڈاکٹر ہاں، میں اسے ناں نال سددی ہاں اپنے بیٹے نوں۔ اوہدی وہوٹی ڈاکٹر مسز ودیا ساہنی نوں وی ڈاکٹرنی کہہ کے بلاندی ہاں۔ اوہ کلینک توں آؤنگے تاں ایہہ آدم خور دکھ دا ماحول ٹٹیگا۔ غم دی شدت کجھ تاں کم ہوویگی۔
ہاں، پروفیسر مودی اسے طرحاں دے اردو لفظ بولیا کردا سی۔ اوہدا کنا کجھ بولیا، میری زبان 'تے چڑھیا پیا ہے۔ اوہنوں ملن توں پہلاں مینوں شبداں دے اثر دا اینا پتہ نہیں سی۔ سائنس دی ٹیچر سی نہ میں۔ اوہدی صحبت وچ رہِ کے مینوں پتہ لگا پئی کوئی لفظ جویں تیزاب دی بوند وانگ دل 'تے ڈگدا اے تے چھیک کردا دوجے پاسے نکل جاندا اے۔ تے کوئی لفظ کویں دل دے وچکار جا کے پھس جاندا اے تے عمر بھر اڑیا رہندا اے۔ میرا بولیا کوئی شبد اوہنوں اینا تڑپھا دیویگا، ایہدا پتہ مینوں ادوں لگدا جد تیر نکل چکا ہندا۔ اپنے آپ نوں لفظاں دی جادوگرنی سمجھدی نوں مینوں وی اوہنوں مارن لئی زہر دا سہارا لینا پیا۔ کنی کمزور ہو گئی سی میں۔
شویتامبر نے ٹھیک کیہا سی، ایہہ کم کردی توں بہادر نہیں بزدل ایں، کائر۔ پر میں شویتامبر دی گلّ سنی نہیں سی۔ مینوں اپنے آپ نال اینا پیار ہو گیا سی۔ اپنا سماجی رتبہ اینا وڈا دسن لگّ پیا سی۔ اپنے ڈاکٹر بیٹے تے ڈاکٹرنی نونہہ دی عزت دا خیال اینا ودھ آؤن لگّ پیا سی۔ جاں کجھ ہور ہی ہو گیا سی مینوں۔
ایہی کمرہ سی، ایہی سماں سی۔ اوہ آیا۔ بوہے 'چ کھڑھا ہو گیا۔ اوہدیاں اکھاں پاٹیاں جہیاں سن۔ اوہناں وچ دھتکارے جان دا ڈر سی، ویوگ دا دکھ سی، ملن دی آرزو سی جاں کی کی سی۔ اوہ میرے چہرے ولّ تکدا میری اک نظر، اک بول دا منتظر کھڑھا سی۔
میں کیہا، "آ جا۔" اس آ جا 'چ خوشی نہیں سی۔ نہ سواگت سی، نہ غصہ سی، نہ نفرت سی۔ پر اوہ سبھ کجھ تاں میرے اندر سی، جہڑا میں ظاہر نہیں سی ہون دتا ۔ انج اوہ فیصلہ تاں میں دنے ہی کر بیٹھی سی۔
اوہدے نال اکھاں ملائے بنا ہی میں کافی بناؤن کچن 'چ چلی گئی۔
ساری دوائی میں اک پیالے وچ پا دتی۔ میں کچن 'چ سی تے دودھ چٹی گلتی والا شویتامبر ورانڈے وچ کھڑا سی۔ اوہدے گول تیجسوی چہرے 'تے مسکان نہیں سی، گمبھیرتا سی، پتھر دی مورتی ورگی۔
ایہہ کائرتا اے۔ اوہنے پولے جہے کیہا تاں اک وار میرا سارا سریر کمب گیا۔ میں اپنے آپ نوں زور نال سامبھیا تے ہتھاں وچ پوری جان بھر کے دوویں کپ چکّ کے شویتامبر دے کولوں دی لنگھدی کمرے وچ آ گئی۔
اوہ کرسی 'تے نہیں سی، باتھروم گیا ہویا سی۔ میں پیالے میز 'تے دھر دتے۔ اوہ والا پیالہ اوہدے ولّ رکھیا۔ دیکھ کے اک سنسنی جہی میرے سر 'چوں اٹھ کے پیراں وچ نکل گئی۔ پھیر پتہ نہیں۔ کس شکتی نے اوہناں پیالیاں دی تھاں میتھوں بدلوا دتی۔ پھیر بے بسی وچ جاں بے سرتی وچ ایہی حرکت میتھوں تننّ چار وار ہو گئی۔ تے پھیر مینوں پتہ ای نہ رہا پئی اوہ پیالہ کہڑا اے۔ ادوں شویتامبر باری وچیں ویکھ رہا سی۔ اوہدیاں نظراں وی پتھرائییاں ہوئیاں سن۔ پرو مودی نے آ کے کھلو کے مینوں پیروں سر تکّ دیکھیا۔ پھیر مسکراؤندے ہوئے پہلاں میرا ہتھ چمیا، پھیر گلھ، پھیر متھا، پھیر اک دم گوڈیاں بھار ہو کے میرے پٹاں 'چ منہ کھبھا کے اوہنے لما ہوکا بھریا۔
تیری کافی میری پتھر جہی آواز نکلی، میرا بول سن کے اوہنے اک دم میرا چہرہ دیکھیا تے ڈریا جیہا اوہ اٹھ کے کرسی 'تے بیٹھ گیا۔ اوہنے اک پیالہ جہڑا اس دے پاسے سی، کھچّ کے کول کر لیا۔
اوہدی ہر حرکت مینوں اس طرحاں لگّ رہی سی، جویں کسے نے میرے بے جان مردے نوں چھوہیا ہووے۔ اوہدی ہر حرکت کسے ویلے کنی ارتھ بھرپور لگدی سی، پر اس ویلے کنی ارتھ ہین بے ہودہ جہی لگی۔
جد اوہ دو گھٹّ پی چکا تاں میں وی گھٹّ بھریا۔ جد دو تنّ گھٹاں نال مینوں کجھ نہ ہویا تاں میں اک دم چیتن ہو گئی۔ جھپٹ کے میں اوہدا پیالہ کھوہ کے ڈوہل دتا۔ پھیر اپنا وی ڈوہل دتا تے جاروکتار رون لگّ پئی۔
پھیر دورہ پے گیا، آکھ کے اوہ پہلاں بھین جی نوں بلا لیایا تے پھیر ہسپتال توں بیٹے نوں فون کرکے بلا لیایا۔
میں ہوش وچ آئی تاں ٹھیک ہی سی۔ اوہ وی ٹھیک سی پر اوہ چھیتی گھر چلیا گیا۔ رات نوں اوہدی بیٹی کملا آئی۔ اوہدے پاپا دی طبیعت خراب سی۔ دل گھبراندا سی۔ ڈاکٹر اوہنوں دیکھن چلیا گیا تاں میں ماما جی دے کول ڈیہرادون جان دی تیاری کر لئی۔
ڈاکٹر نے آ کے دسیا کہ انکل نوں کجھ وی نہیں ہویا۔ ایویں پیٹ وچ گیس پیدا ہو گئی اے اسے نال دل گھبرایا سی۔ ایہہ تاں مینوں پتہ سی پئی اوہدا دل کیوں گھبرایا سی۔ میں اسے رات ٹرین پھڑ لئی۔
اتھے اک ہفتہ میں اڈیکدی رہی پئی ہن کوئی تار آویگی۔ رات نوں نیند دیاں گولیاں کھان تکّ مینوں ایہی دسدا رہندا اوہ میری جان دا دشمن اپنے گھر پیا تڑپ رہا اے۔ اوہدا جگر کٹّ رہا ہے۔ اوہدی نیک پتنی، معصوم بیٹی تے ڈاکٹر اوہدے منجے دوآلے کھڑے نے۔ چل فیصلہ ہو گیا۔ چلو کرو تیاری۔ اس دوزکھن شاردا دے کجھ لگدے نوں چکن دی۔ چیک چہاڑا رام نام ستّ ہے تے پھیر چپّ، شانتی سوگ توں وی بھاری۔ لتاں سون لگدیاں تاں میں اٹھ کے کمرے وچ ترن پھرن لگّ پیندی۔ پنڈلیاں درد کرن لگّ پیندیاں تاں لیٹ جاندی۔ دس پندراں منٹاں بعد پاتلیاں وچوں بھاپھ تے سر وچوں جویں بخارات جہے نکلن لگّ پیندے۔ تے دل جویں میلاں ڈونگھی کھڈّ وچ اتر رہا ہووے۔
پورے دس دن جد کوئی تار نہ آئی تاں میں ہی ٹرین پھڑ کے مڑ آئی۔ پتہ لگا، گیاراں وجے اوہدا سسکار وی ہو چکا سی۔ میرے ٹرین پھڑن توں بعد اتھے تار پجی ہوویگی۔
میں سوچدی رہی۔ اوہ رویا ہونا اے۔ بے ہوشی وچ بڑبڑایا ہونا اے۔ اوہنے میرا ناں لیا ہونا اے۔ پر انج کجھ وی نہیں ہویا۔ ڈاکٹر بیٹے نے دسیا کہ اوہ بہت شانت رہے۔ کئی دن ٹیمپریچر رہا۔ بے ہوشی ہو جاندی سی۔ ہوش وچ آؤندے سی تاں چھاتی دے ہیٹھلے حصے وچ درد دی شکایت کردے سی۔ راتیں اوہناں نوں الٹی آئی سی، خون آیا سی، معمولی، پر ایہہ کوئی وڈی گلّ نہیں سی۔ میرا خیال اے اوہناں دا ہارٹ سنک کر گیا۔ اوہ مینٹلی اپسیٹ سن۔ بیٹے دی گلّ میں سر جھکائی سندی رہی۔ اوہ چلیا گیا تاں میں باتھروم وچ جا کے روندی رہی تے نہاؤندی رہی۔ مینوں لگیا جے ڈاکٹر نے مینوں نہ سامبھیا تاں میرا حالَ وی اوہدے والا ہی ہووےگا۔
انتر شوک دوس ہو گیا تاں میں اپنے آپ نوں کمرے وچ بند کر لیا۔ اوہناں دناں وچ ساہمنی دیوار 'تے اوہدا چہرہ اکر آیا سی۔ ایہہ میتھوں کی ہو گیا؟ اوہ کون سی، جیہنے میتھوں ایہہ کجھ کروایا؟ میں شویتامبر توں پچھدی۔ پر اوہ وی چپّ چپّ مینوں تکدا رہندا۔ کدے اوہ کندھ نال لگا کھڑھا رہندا، کدے ورانڈے وچ تے کدے لکاٹ ہیٹھ۔ پر اوہدی مسکراہٹ 'چ نہ ہمدردی ہندی سی نہ طنز دی چبھن۔ اوہدیاں اکھاں حیرانی نال کھلیاں دیکھدیاں رہندیاں۔
شویتامبر نال میرا واسطہ چوداں کو ورھے پہلاں اتھے ہی پیا سی۔ میں ورانڈے وچ بیٹھی لگاتار گیٹ ولّ دیکھی گئی تے اچانک اوہ لکاٹ دے بوٹے ہیٹھوں نمودار ہو گیا سی۔ ادوں ایہہ بوٹا ہی سی، ہن درخت بن چکا اے۔ ادوں میرے اندر دکھ ہولی ہولی جمدا جمدا کدے پتھر ہو جاندا تے کدے ترل ہو کے نس-نس وچ وگ پیندا۔ تنّ ورھے پہلاں میرا پتی انگلینڈ چلا گیا سی۔ اک دن میرے بھتیجے دی چٹھی آئی پئی ساہنی صاحب نے ہور ویاہ کروا لیا۔ اوہناں کول اک بچہ وی ہے۔ میں سوچدی، ویکھو نہ لڑائی، نہ جھگڑا۔ بڑی کھشی-کھشی میں اوہنوں وداع کیتا سی۔ آپ گئی سی دلی، ہوائی جہاز چڑھان۔ دو سال کنیاں پیار بھریاں چٹھیاں آؤندیاں رہیاں۔
رکمنی۔ میری آواز 'تے اوہ بھجی آؤندی اے۔ اوہدے ہتھاں نوں آٹا لگا ہویا اے۔ مینوں اک گلاس شربت دا بنا دے، دل گھبراؤندا اے۔ نالے میرے میز توں گولیاں چکّ لیائیں۔ اوہ تیزی نال چلی گئی اے۔ ہن ایہنوں کی دساں؟ میرا دل کردا اے، کوئی سنے جو میرے 'تے بیتدی پئی اے۔
ایہی حالت میری ادوں سی، جد سال بھر میں ساہنی صاحب دی چٹھی اڈیکدی رہی۔ اوہنے کافی روپیہ بھیجیا سی۔ جہڑا میں مکان 'تے خرچ کر دتا سی۔ گھر چلاؤن لئی میری اپنی تنخواہ کافی سی۔ اک شام جد مینوں کوئی راہ نہیں سی لبھدا، اکھاں اگے ہنیرا چھا گیا سی تے میں لگاتار گیٹ ولّ دیکھدی رہی سی تاں اچانک شویتامبر لکاٹ دے بوٹے ہیٹھ دس پیا سی۔ مسکراندا ہویا اوہ میرے کول آ کے کھلو گیا سی۔ کہندا آتم ہتیا کرینگی؟ کائر!
نہیں کائر تاں کجھ وی نہیں کر سکدے۔ آپ مر وی نہیں سکدے۔
ہاں، اوہ پتر نوں پال نہیں سکدے۔ ودھوا بھین دا بوجھ نہیں چکّ سکدے۔ جی ہی نہیں سکدے۔ اوہنے اس طرحاں کیہا سی جویں بودھ برکش ہیٹھوں بول رہا ہووے۔
رات نوں نیند نہیں سی آ رہی تاں شویتامبر نے رتا کو بوہا کھولھ کے اپنا گھون مون چمکدا سر تے تیجسوی چہرہ اندر کیتا۔ تے برف چٹی چادر دی گلتی سنواردا میرے ساہمنے آ کھڑوتا۔ اس رات دی گل بات دے بعد میں، میرا سبھ کجھ اس گھر دے حوالے ہو گیا سی۔
تے چار ورھیاں بعد ہی مینوں پرنسیپلشپ مل گئی سی۔
روٹی، کپڑا، مکان، صحتَ تے ودیا-ایہہ کافی نہیں جیون لئی، اس گلّ دا احساس مینوں ادوں ہون لگا سی، جدوں میں اپنی تنخواہ نال چیزاں خرید-خرید کے گھر بھر کے اکّ گئی سی۔ ونود ڈاکٹر بن رہا سی، اپنی ہمت نال۔ بھین جی اپنی عاقبت سنوارن لئی بھگتی وچ لگے رہندے سن۔ ادوں میری عمر ہی کی سی، پینتی-سینتی سال۔ سکول وچ میرے اندر جنمے پرنسپل نے اپنے تے ٹیچراں وچکار، اپنے تے ودیارتھاں وچکار تے گانڈھیاں وچکار جہڑی وتھّ پا لئی سی، اوہنوں بھرن لئی میرے کول کی سی؟ کجھ وی نہیں؟
انہیں دنیں شویتامبر نے کیہا سی، "پروفیسر مودی اس وتھّ نوں بھر تے رہے۔" ایہہ سن کے میں آپ ڈر گئی سی۔
اوہ شام شویتامبر نہیں سی آیا، پروفیسر آ گیا سی۔ پتہ نہیں کنی ہی جھجک بعد، کنی اڈیک بعد اوہنے ہتھ والی کتاب دکھاؤندیاں کیہا سی، ایہہ کتاب سی نہ، جیہدا تسیں ذکر کیتا سی۔ مینوں لائبریری وچوں لبھّ پئی۔ میں کتاب پھڑ رکھ لئی۔ تھینک یو کیہا تے سوچاں ہن کی کہاں؟ اوہ ذرا کرسی ولّ نوں ودھیا تے میتھوں کہہ ہو گیا، کافی پیؤگے ؟ دو کپ کافی لیا بئی دیوی رکمنی۔
مودی دا چہرہ لال ہویا پیا سی۔ اوہنے کمبدے ہتھاں نال سگرٹ لائی تاں بجھی تیلی اوہ ہتھ وچ پھڑ کے بہہ گیا۔
میں الماری وچوں اوہ پرانا عیش ٹرے کڈھیا، جہڑا ساہنی صاحب کشمیر توں لیائے سی، کافی دیر تکّ لکڑ دے اس عیش ٹرے دی نکاشی دی تعریف کردا رہا۔ اوہدا بھریا بھریا لال چہرہ، موٹیاں گول اکھاں، چہرے 'تے آئی شرم تے مسکراہٹ، کافی کلر دا چیک سوٹ، سبھ کجھ توں اوہ مینوں اپنے آپ توں کتے وڈا ایماندار تے سوچوان انسان جاپیا۔
اوہ جان لگا تاں میں اوہ عیش ٹرے لفافے وچ پا کے ملو-ملی اوہنوں پھڑاؤندی کیہا سی، اتھے کون سگرٹ پیندا اے۔ نالے ساڈے کول اک ہور وی اے۔
اوہ چلا گیا تاں میرا دل کیتا کہ گھر وچ جو کجھ وی ساہنی صاحب دا سامان پیا ہے، مودی نوں دے دیاں۔ بسّ مینوں اینی ہی گلّ یاد اے، پھیر پتہ نہیں کدوں تے کویں ساڈے وچکار اوہ رشتہ بن گیا پئی انج محسوس ہندا کہ اسیں پتہ نہیں کنی عمر توں اک دوجے دی تلاش وچ رہے ہاں۔ اسیں اک دوجے نوں بڑی کھوج بعد لبھّ لیا اے۔
کجھ دناں بعد، پتہ نہیں کنی اڈیک بعد، اوہ آیا سی۔ کنی جھجک تے گھبراہٹ 'چ اوہنے کیہا سی پتہ نہی تہانوں چنگا نہ لگے شاید میں روز اس موڑ توں مڑدا رہاں۔
میں چپّ اوہنوں دیکھدی رہی۔ اوہدا چہرہ اک دم لال ہو گیا۔ زوش وچ جاں گھبراہٹ وچ اوہدے بلھ فرقے۔ میں اکھاں جھکا لئیاں۔ اوہنے ہتھ ودھا کے میرا ہتھ پھڑ لیا۔ میں کمب گئی۔ میں اکھاں چکیاں، اوہ مورتی بنیا مینوں دیکھدا رہا۔ مینوں لگا میریاں اکھاں وچ اوہ تیز مکّ گیا اے جہڑا ٹیچراں نوں ودیارتھناں نوں تے عامَ لوکاں نوں میتھوں پرے رکھدا اے۔
ہاں، ایہی کمرہ سی، ایہو جہی شام سی۔ بھین جی اپنے کمرے 'چ بیمار پئے سن۔ بیٹا کالج گیا ہویا سی۔ رکمنی سبزی لین گئی سی۔ اسیں کلے سی، لوکاں دیاں نظراں دی زدّ توں باہر۔ ساڈے وچکار ادرش کوئی تند سی جیہدے نال اسیں بجھے ہوئے سی۔ بناں بولیاں اک دوجے دی گلّ سن کہہ رہے سی۔ ساڈے سوکشم سریر ساڈے وسّ وچ نہیں سن۔ جو کجھ ساڈے پتر دھیاں نے کرنا سی، اوہ اسیں کر رہے سی۔
میں حیران سی، ہن وی حیران ہاں۔ اسیں کئی سال، کنیاں تھانواں 'تے، کسے سببّ نال جاں یتناں نال ملدے رہے۔ پر اوہ فیصلہ نہ کر سکے، جیہدے واسطے قدرت نے سانوں سوجھ تے شکتی دتی سی۔ جاں جیہدے واسطے قدرت نے سانوں ساجیا سی، جویں کہ لوک کہندے ہندے نے۔
ہن پتہ لگدا اے پئی پرماتما دی دسی اوہ سچائی سبھ جھوٹھ اے، تے سچ اوہ ہے، جہڑا سماج سانوں دسدا ہے۔ جیہدے نال میرا سماجی رتبہ، میرے پتر تے نونہہ دی عزت بندی اے۔ جہڑا عورت دی ہر حرکت اتے پابندی لاؤندا اے۔
اوہ جد وی میرے کولوں جاندا سی تاں شویتامبر کہندا سی۔ اوہ تیرا نہیں ہو سکدا۔ میں ضدّ نال کہندی، میں ایہہ گلّ جھوٹھ ثابت کر دیانگی، اینا آتموشواس اے میرے اندر۔
پہلاں میری گلّ سچ ہوئی۔ اوہ میرا ہو گیا۔ کئی ورھے میرا رہا۔ اسیں انڈر گراؤنڈ زندگی جیوندے رہے۔ جہڑی انتاں دی سکھ بھری وی سی تے دکھ بھری وی۔ جیہدے جیون لئی اسیں ترسدے سی تے جیہنوں جیوں کے اسیں روندے سی۔ جیہدے 'چ ہجر تے وصل دی کوئی حد نہیں سی۔
ہاں، اوہ اس طرحاں دے اردو دے لفظ استعمال کریا کردا سی۔ کدے کدے اسیں دانشور دوستاں دی سطح 'تے جیوندے سی تے کدے گندھرو پتی-پتنی دے روپ وچ۔ کدے اپنے آپ نوں آؤن والے سمیں دے لوک سمجھدے تے کدے سماجی مجرم۔ جہڑے اک دوجے نوں والہانا محبت کردے مر رہے سی تے اک دوجے نوں مار رہے سی۔ محبت وچ آدمی پل پل مردا وی اے، مینوں ادوں پتہ لگا سی۔
گلّ شویتامبر دی وی سچ نکلی۔ اوہ میرا نہ ہو سکیا۔ اک دن اک دم نکل گیا میری زندگی وچوں۔ اوہ تے نکلنا نہیں سی چاہندا، میں ہی کڈھ دتا مار کے۔
کنی اسمبھو جہی لگدی اے ایہہ گلّ۔ پر جے کوئی ساڈیاں گلاں جاندا تاں منّ جاوے پئی حالات نے کویں سانوں کس حد تکّ لیا کھلاریا سی۔
سخت سردیاں دی رات سی اوہ۔ پروفیسر بیٹھا سگرٹ پیئی جا رہا سی۔ اوہ دے سگرٹ پین دے انداز توں پتہ لگّ جاندا سی پئی اج اوہ اکھڑیا ہویا اے جاں جمیا ہویا نہیں۔ جد اوہ اکھڑیا ہویا ہندا تاں کش تیزی نال لاؤندا۔ دھونئیں دے چھلے جاں نیم چھلے بناؤن دی تھاں دھونئیں دی لمی لیک چھڈدا۔ ہوکے وانگ۔ اوہدے بلھاں دے کونیاں 'تے سگرٹ پھڑن والیاں انگلاں 'چ لرزا ہندا۔ تد اوہ نظر جھکا کے رکھنی پسند کردا سی۔ اوہدیاں معصوم اکھاں 'چ بے زاری اتے بیچارگی دسدی۔
دس وجع چکے سن۔ اوہ میرے کولوں جانا نہیں سی چاہندا۔ بیٹا اپنے کمرے وچ بیٹھا پڑھ رہا سی۔ بھین جی دے کمرے دی بتی بجھّ چکی سی۔ رکمنی رسوئی صاف کر رہی سی۔
میں اوہدے موڈھیاں 'تے ہتھ دھر کے سمجھایا، نارمل ہو، سیانا بن۔ کیوں بچیاں وانگ ضدّ کردیں۔ پر اوہ نے اکو گلّ پھڑی ہوئی سی، مینوں اک رات اتھے رکھ لے۔ ایہہ رات میں اتھے ای رہنے۔
جد میں سمجھایا پئی ایہہ سنبھوَ نہیں۔ بیٹے نوں پتہ لگا تاں کی سوچیگا، تاں اوہ اٹھ کھلوتا۔ اک وار بھرپور نظراں نال مینوں تکیا۔ تے تیزی نال باہر نکل گیا۔
ایہہ گلّ تاں اوہ پہلاں ہی مندا سی کہ پئی ساڈا اک چھت ہیٹھ رہنا ممکن نہیں۔ اوہ اپنی بیوی تے بیٹی نوں نہیں چھڈّ سکدا، میں اپنے بیٹے تے بے سہارا بھین نوں۔ تے نہ ہی مینوں ایہہ گوارا سی کہ اسیں ساری عمر اس طرحاں دی انڈر گراؤنڈ زندگی جیوندے رہیئے۔ آخر کد تکّ اک دوجے نوں ماردیاں جواندیاں دوزخ سہانگے۔
میں پئی سوچدی رہی۔ اوہ پونے کو گھنٹے بعد پھر آ گیا، گیٹ ٹپّ کے۔ میں بتی بجھا دتی سی۔ نیند نہیں سی آ رہی۔ میں اوہدے پیراں دی بڑک جھٹّ پچھان لئی۔ اوہ لکاٹ کولوں تردی میرے دروازے اگے آ کے رکّ گئی سی۔ اس نوں دروازہ کھڑکان دی ہمت نہیں سی پے رہی۔ میں اٹھ کے پولے پیریں جا کے بوہا کھولھ کے اوہنوں اندر واڑ لیا۔
مینوں اوہدا چہرہ نہیں سی دسدا، پر اوہدے ہتھاں دیاں حرکتاں توں، اوہدے اکھڑے ساہ توں پتہ لگدا سی کہ اوہ اپنے آپ وچ نہیں سی۔ اوہ کسے آرزو دے دکھ نال، کسے مانسک کشٹ نال جل رہا سی۔ اوہنوں آپ وی پتہ نہیں، اوہ کتھے ہے، کی کر رہا ہے۔
دساں منٹاں بعد اوہ اپنے دکھ دا بوجھ لاہ کے چلیا گیا۔ پر میں تڑکے تکّ جاگدی رہی۔ نیند دیاں گولیاں وی میرے دماغ دیاں ناڑاں نوں ڈھلیاں نہ کر سکیاں۔ جد ذرا اکھ لگدی تاں بھیانک شکلاں والے جانور میری بوٹی بوٹی کھچن نوں مینوں گھیردے رہے۔ بھجن لئی جہڑا وی رستہ لبھدا سی، اوہدے موڑ 'تے نواں آدم خور مل جاندا سی۔ اک ہنیری جہی گلی وچیں نکلی تاں اتھے مگرمچھ دے روپ وچ پروفیسر لیٹیا ہویا سی۔ اوہدی پوچھ وار وار دھرتی 'تے وجع رہی سی۔ میں اک دم اوہدے وچ وڑ گئی۔ ہن اوہ نہ مینوں کھاندا سی، نہ باہر نکلن دندا سی۔ منہ وچ ساہ گھٹویں گرم ہوا سی۔
جاگی تاں میں نیم مردہ سی۔ بس اسے دن توں ایہہ بیماری پورے زور نال آ چڑھی، جیہنوں ڈاکٹر لوک ہائیپرٹینشن کہندے نے۔
دکھ دی گلّ تاں ایہہ سی پئی اسیں بڈھے ہندے جاندے سی، ڈاکٹر جوان ہندا جا رہا سی۔ پر پروفیسر دنو دن نیانا ہندا جا رہا سی۔ اوہ بناں سوچے سمجھے ہر شام نوں آ دھمکدا سی۔ میں چنگی طرحاں گلّ نہ کردی۔ اوہ بیٹھا سگرٹاں پھوکی جاندا۔ ہوکے بھردا رہندا۔ اوہ اپنے آپ نوں تباہ کرن 'تے تلّ گیا سی۔ اینا پاگلپن۔ کدے کدے اوہ نشیلیاں گولیاں کھا کے آ جاندا۔ پر ادوں اوہ ودھ سیانا، شائستہ تے مہذب ہندا سی۔ نشہ ودھ ہندا تاں کرسی 'تے بیٹھا سوں جاندا۔ میں بیٹھی سوچدی رہندی۔ ایہدا ہن میں کی کراں؟
اوہدی صحتَ تاں خراب ہندی جاندی سی، نال مینوں وی گھن لگّ گیا سی۔ ہائیپرٹینشن والی حالت ہمیشاں رہن لگّ پئی سی۔ میریاں ہتھیلیاں تے پاتلیاں 'تے پسینہ آئی جاندا۔ اگّ نکلدی رہندی۔ کدے لگدا، لتاں وچ سکہ بھر گیا اے، ٹر نہیں ہندا۔ کدے لگدا، لتاں وچ پارا بھر گیا اے، مینوں نچلی نہ بہہ ہندا۔ ورانڈے وچ گیڑے کڈھی جاندی۔ تھکّ جاندی تاں نیم ہوشی 'چ لیٹی رہندی۔ ڈاکٹراں نوں دسدی تاں اوہ سمجھدے مینوپاز دی حالت اے۔ مینسز دے ڈس آرڈر ہون 'تے اجیہا ہونا قدرتی ہے، پر میں کی دسدی، پئی اصلی گلّ تاں ہور ای اے؟
سردیاں دی اک شام سی۔ بارش ہو رہی سی۔ اوہ ساہمنے بیٹھا سی۔ سگرٹ بجھا چکا سی، پر کافی دا اک گھٹّ وی نہیں بھریا سی۔ تینوں کی ہو گیا، میرے منہ وچوں نکلیا۔ میرا سارا اندر اس کمبخت واسطے ہمدردی تے پیار نال بھر گیا۔ میریاں اکھاں بھر آئیاں۔ پر جدے میں ڈر وی گئی۔
اوہی گلّ ہوئی۔ میری ایہہ شکل دیکھ کے ہمیشاں وانگ اوہ تیزی نال اٹھیا۔ فرش 'تے گوڈیاں دے بھار ہو کے اوہنے میرے پٹاں 'چ سر کھبھو دتا تے ہبھکیاں بھردا رون لگّ گیا۔
اوہدا ساہ تیز چل رہا سی۔ اوہ دے سر دے کھچڑی ہوئے وال الجھے پئے سن۔ میں چاہندی ہوئی وی اوہناں 'تے ہتھ نہ پھیر سکی۔ مینوں ڈر سی پئی کتے میں وی بھاوک نہ ہو جاواں۔ اوہنے ہبھکی لے کے سر چکیا۔ اوہدیاں اکھاں وچ انت دا دکھ، حسرت تے آرزو سی۔ اوہ بھکھاریاں دے خالی ٹھوٹھیاں وانگ اپر نوں اٹھیاں ہوئیاں سن۔ میریاں اکھاں پھیر بھر آئیاں۔ سوچاں میں کس ستھتی وچ پھس گئی ہاں؟ کوئی سانوں اس اوستھا وچ دیکھدا۔ اینے پڑھے لکھے، ودوان، ادھیاپک کیہو جہیاں بچیاں ورگیاں حرکتاں کر رہے سی۔ کوئی ساڈی تصویر کھچّ کے وکھا دندا، میں تاں آتم ہتیا کر لیندی۔ پر کنا بھیانک یتھارتھ سی اوہ۔ آدمی دا اصلی جنم جات روپ۔ جہڑا دھرم دیاں، سماجک سداچار دیاں کندھاں توں پار لبھدا اے۔ میں اٹھی۔ پانی دا اک گلاس لیا کے بلڈّ پریشر دی اک گولی لئی۔ پھیر اپنے آپ نوں تے اوہنوں ٹکاندیاں پچھیا ہاں دسّ کی گلّ اے؟
اوہدے منہ وچوں سکی تے گڑبڑائی جہی آواز نکلی، توں … توں مینوں مار دے۔ ربّ دے واسطے۔
پھیر اوہی گلّ۔ میں اوہنوں وڈیاں وانگ جھڑکدیاں پچکاریا تے اوہدے ہنجھو پونجھدیاں کیہا، چنگا پہلاں اٹھ کے کافی پی لے۔ رکمنی آ جاوے گی۔
اوہنے دو گھٹّ کافی پی کے مدھم جہی آواز وچ کیہا، آپاں کسے ہور ملک وچ بھجّ جائیے؟
اندروں روندی میں اتوں ہسی۔ کیہا چنگا پہلاں اکھاں پونجھ لے۔ کسے نے دیکھ لیا تاں۔ اک دن بڑی دلچسپ گلّ ہوئی۔ اوہنے بڑے ناٹکی ڈھنگ نال اپنی جیب وچوں رومال کڈھیا۔ اوہدیاں تہیاں کھوہلیاں۔ وچ نافا رکھیا ہویا سی۔ اوہدے وچوں سچمچّ خوشبو آ رہی سی۔ اس گلّ دا اوہنوں وی پتہ سی پئی اوہ مشکے-نافا نقلی اے۔ پر کنی معصوم خواہش سی اوہدی پئی اوہ تحفہ میں قبول کر لاں۔ تے اس نے مرن بعد جد اوہ یاد آوے، کھوہل کے سنگھ لیا کراں۔ پتہ نہیں گلّ سچ ہے جاں وہم پئی مرن والے نوں اپنی موت دسن لگّ پیندی اے۔
اس رات شویتامبر مینوں بڑا سمجھاؤندا رہا سی۔ پر میں اوہدی اک وی منن نوں تیار نہیں۔ اوہ میرے 'تے ہسیا وی، ٹچراں وی کیتیاں پر میں اٹلّ رہی۔ اک دن سانوں بیڈ روم وچوں بھجّ کے ڈرائنگ روم وچ آؤنا پیا۔ ڈاکٹر آ گیا سی۔ میرا جسم پسینہ ہو کے ٹھنڈھا ہو گیا سی۔ میں آکھیا پروفیسر تیں مینوں مار چھڈنے۔
دیکھدیاں دیکھدیاں مینوں دسنوں ہٹّ گیا۔ اکھاں اگے نچدے چٹے کالے پتنگے وی دسنوں ہٹّ گئے۔
ہوش آئی تاں اوہ تے بھین جی میرے ہتھ پیر جھسّ رہے سن۔ بیٹا کسے ڈاکٹر نوں بلاؤن گیا ہویا سی۔ بھین جی جوس لین گئی ڈرائنگ روم وچ گئے تاں اوہنے میرے نیڑے ہو کے دکھی آواز وچ پچھیا، میں تیرے واسطے کی کر سکدیں؟
مینوں بخش دے۔ میرے کول نہ آیا کر ۔ میں ہتھ جوڑدی ہاں۔ میں سچمچّ ہتھ جوڑ دتے۔ جہڑے بھین جی نے وی دیکھ لئے۔
اوہ چلیا گیا۔ پھیر ہفتہ دس دن نہ آیا۔ اک شام مینوں محسوس ہویا پئی جے اوہ اک دن ہور نہ آیا تاں میرے اندر خون دا دورہ رک جاویگا۔
شام نوں میں چھٹی کرکے اوہ دے گھر ولّ ٹر گئی سی، پر اوہ راہ وچ ہی مل گیا۔
اینے دن کیوں نہیں آیا؟ میں پچھیا۔
تیں ہی تاں کیہا سی۔
پھیر اج کیوں آؤندا سی؟
پتہ نہیں۔
میں تینوں لین چلی سی۔
کیوں؟
پتہ نہیں۔
مارکیٹ دے کافی ہاؤس وچ بیٹھے اسیں سوچدے رہے۔ اسیں کہڑی پرستھتی وچ پھس گئے ہاں۔ اس طرحاں تاں اسیں پاگل ہو جاوانگے۔ پروفیسر خوش سی پئی میں اوہدے بارے ہمدردی نال سوچ رہی سی۔ اوہنے اپنی عادت انوسار اپنا جوٹھا پیالہ میرے اگے کر دتا تے میرا اپنے اگے۔ تے مسکرا پیا۔ میں سوچاں بندہ کویں نکی نکی خوشی دے سہارے جیوندا اے۔ ایڈے وڈے غم جھلدا اے۔
اک راہ اے۔ اوہنے بڑی خوشی نال کئی وار آکھی گلّ دہرائی، آپاں اسے طرحاں ملدے رہیئے۔
شویتامبر وی ایہی گلّ کہندا سی۔ پر اوہناں نوں کی پتہ سی کہ کنا اوکھا اے اس طرحاں جیونا۔ مناں نوں جوڑ کے، سریراں نوں توڑ کے رکھنا۔ نالے کلّ نوں ونود سبھ کجھ سمجھ جاویگا۔ اوہ ڈاکٹرنی لے آویگا۔
پروفیسر سگرٹ دے دھونئیں دے چھلے اڈا رہا سی۔ اوہنوں آس سی کہ میں اوہدی گلّ جے ساری نہیں تاں ادھی تاں منّ ہی لئی اے۔ پر میں تاں اوہنوں سمجھاؤن آئی سی پئی آپاں ہن سمجھیئے، تے غیر جذباتی ہو کے عامَ واقفاں وانگ ملیا کریئے۔ اس طرحاں کرن نال سوکھا ہو سکدا سی جے ڈاکٹر بیٹا کملا بیٹی نال شادی کر لیندا پر اوہ تاں اوہنوں بھیناں وانگو مندا سی۔
اک گلّ ہور سی کہ اوہ اکا سمجھ نہیں سی رہا۔ میں چاہندی سی پئی اوہ ہر شام نہ آیا کرے۔ زندگی دا کجھ حصہ تاں میں اپنی مرضی نال گزار سکاں۔
اوہنے تاں میرا پل پل گرسّ لیا سی۔ ہولی ہولی ذرا رک رک کے، دوجے دے چہرے ولّ ویکھدیاں، دو انگلاں اٹھا کے گلّ کرن دا اوہ انداز پوری طرحاں میرے 'تے اسوار ہو گیا سی۔ اوہدا سارا وجود میرے وجود 'تے پھیل گیا سی۔ کدے کدے لگدا میں لبھاں پئی میرا وجود کتھے ہے؟
میں اوہنوں سمجھا کے چلی گئی۔
اوہ تناں دناں بعد پھیر آ گیا۔ بوہے اگے کھلو کے کہندا، میں پھر آ گیاں۔
میں آکھیا مینوں پتہ سی پئی تیں آؤنیں۔ تیتھوں آ ہو جانے۔
اوہ ساہمنی کرسی 'تے بہہ گیا۔ میں چپّ رہی۔ اوہدے ولّ ویکھیا وی نہ۔
سگرٹ لاؤندا اوہ بولیا، میں چھیتی چلیا جاواںگا۔ دس منٹ بیٹھانگا، صرف دس منٹ۔ مینوں پانی تاں پیا دے۔
کی ایہی اوہ شخص اے جیہنوں دیکھدیاں ہی میں اپنا سبھ کجھ سمرپن کر دندی سی۔ اوہی میتھوں پانی منگ رہا سی۔ ایہہ ساڈے وچکار محبت دا رشتہ سی جاں نفرت دا۔ سمجھ نہیں سی پیندی۔
پانی لین گئی میں کچن وچ رو پئی۔
پانی لے کے آئی تاں اوہ جا چکا سی۔ کنا ہساس سی اوہ۔ میرا چہرہ دیکھ کے سبھ کجھ سمجھ جاندا سی۔
ونود ہاؤس سرجن بن گیا سی۔ اوہ گھر وچ مریضاں نوں دیکھن وی لگّ پیا سی۔ میری صحتَ ٹھیک نہیں سی رہندی۔ میں پریمیچیور ریٹائرمینٹ لے لئی سی۔ کوٹھی وچ عامَ لوکاں دا آؤنا-جانا ہو گیا سی۔ میں وہلی ہندی، میرے کول گوانڈھی عورتاں آؤن لگّ پئیاں سن۔
اک شام پروفیسر لڑکھڑاؤندا ہویا سدھا میرے کمرے وچ آ گیا۔ ڈاکٹر اپنے کمرے وچ مریض نوں دیکھ رہا سی۔ بھین جی ورانڈے وچ بیٹھی سی۔ اوہناں دے کول بیٹھی رکمنی سبزی چیر رہی سی۔
کرسی 'تے بیٹھا اوہ اکھاں ٹڈّ کے مینوں اس طرحاں دیکھی جا رہا سی جویں پاگل ہووے۔ اوہدے بلھ ہلدے سن۔ اوہ کجھ کہنا چاہندا سی، پر کجھ بول نہیں سی ہندا۔ ہولی ہولی اوہدیاں اکھاں بند ہون لگّ پئیاں تے اوہ کرسی 'تے ڈگّ پیا۔
اسیں ساریاں اوہنوں چکیا۔ ڈاکٹر نے کوئی انجیکشن دتا۔ جد ہوش آئی تاں رکشے 'چ بہا کے گھر بھیج دتا۔ کنا چر میں سوچدی رہی پئی ڈاکٹر بیٹے نے کی سوچیا ہووےگا، جد اوہنے بے سرتی 'چ میری ساڑی دا لڑ گھٹّ کے پھڑ لیا سی تے اسیں مسیں چھڈایا سی۔ پھیر جد اوہنے کیہا سی، پرنسپل مینوں مار دے۔ مار دے مینوں۔
اسے رات میں پکا فیصلہ کر لیا کہ خدکشی کر لینی اے۔ میں شویتامبر دی اک وی گلّ مننوں نانہہ کر دتی۔ شویتامبر، شویتامبر، شویتامبر میں اوہدیاں نصیحتاں توں عاجز آ چکی سی۔
اسے رات میں ڈاکٹر دی الماری وچوں اوہ دوائی کڈھ لئی سی۔
پروفیسر شام نوں آیا تاں میتھوں اوہ سبھ کجھ ہوئی گیا، جہنوں میں اسمبھو سمجھدی سی۔ پر بعد وچ پتہ لگا کہ اوہ نہ میرے وسّ وچ سی، نہ پروفیسر دے تے نہ ہی شویتامبر دے۔
ہن سوچدی ہاں، اوہ تاں ہڈّ چھڑا گیا، میں رہِ گئی اس دوزخ دی اگّ وچ جلن نوں۔
جس دن انتم شوک دوس سی، میں باتھ روم وچ تلک کے ڈگّ پئی سی۔ چولے دی ہڈی ٹٹّ گئی سی دو تھانواں توں۔ تد توں وساکھی بغل وچ رہن لگّ پئی سی۔
لگیا تاں اس طرحاں سی جویں باتھروم وچ مینوں چکر آیا سی پر بعد وچ ہوش آؤن اتے محسوس ہویا کہ مینوں تاں کسے نے اس ویلے دھکہ دتا سی، جد میں اوہدا دتا مشکے-ناپھا والا رومال کڈھ کے سنگھ کے چمّ کے پھیر اویں لپیٹ کے جیب وچ پا کے باہر نکلن لئی کنڈی کھوہلی سی۔ جاں شاید اوہ دھکہ شویتامبر نے دتا سی۔ تے شاید کیہا سی، تیرا ایہی حشر ہونا سی۔