سورنی افضل احسن رندھاوا
چوتھے بندے پچھیا، "ہنگورا کون دیویگا؟"
"میں،" پنجویں آکھیا، "ہنگورا دین دی واری میری اے!"
چوتھے بندے کھنگھورا مار کے جویں سنگھ صاف کیتا۔
پہلا بندہ جہڑا دوجے تے تیجے وانگ اپنی گلّ سنا کے اپنے امتحان وچوں لنگھ چکیا سی، چوتھے دے سوال تے پھیر اوہ کھنگھورا مار کے سنگھ صاف کرن 'تے نمھا جیہا ہسّ پیا۔ چوتھے دا سوال ہی ادھورا جیہا سی۔ کیوں جو کہانی وچ ہنگورا دین دی لوڑ ہی کوئی نہیں سی۔ ہنگورا تے کہانی سنن والے نوں جگائی رکھن لئی ہندا اے، تے اوہ سارے پوریاں اکھاں کھولھ کے جاگ رہے سن۔ پھیر وی اوہناں ایہہ متھّ لیا ہویا سی کہ کہنوں کون ہنگورا بھریگا۔ جویں پہلے دا دوجے، دوجے دا تیجے، تیجے دا چوتھے دے ہنگورا دتیوں بناں ای کم چل گیا، اوویں ہی چوتھے دا ہنگورا پنجویں دینا سی۔ متھی ہوئی گلّ نوں پھیر پچھن دی کی لوڑ؟ تے کھنگھورا کیوں؟
کھنگھورے دیاں کئی قسماں تے کئی معنے ہندے نے۔ کھنگھورا اپنے ہون دا اعلان کرن لئی ماریا جاندا اے۔ کسے ویلے دھیاں بھیناں والے ویہڑے وڑن والا کھنگھورا مار کے اپنے آؤن دا کنڈا کھڑکاؤندا اے۔ کسے ویلے منڈے-کھنڈے ٹریاں جاندیاں مٹیاراں دا دھیان اپنے ولّ کروان لئی کھنگھورے راہیں آواز ماردے نے۔ کسے ویلے شریک شریک نوں بولیوں بغیر چگھن لئی کھنگھورے دی ڈانگ مار دیندے نے۔ کسے ویلے پنڈے نوں اڈی نہ لگن دین والی اپنی گھوڑی نوں، سوار کھنگھورے دی اڈی لا لیندے تے ہالی کسے ویلے اپنے بہت ستھرے وگن والے ڈھگیاں اتے ٹچکاری تے پرانی دی تھاں کھنگھورا ورت لیندے نے۔ کدے-کدے راگی گاؤن لگیاں کھنگھورے دے گز نال سنگھ دی گاؤن والی نالی صاف کر لیندے نے۔ پر چوتھے بندے دے اوس کھنگھورے دا ہور ہی مطلب سی-اپنے اندر دیاں لکیاں ہوئیاں کہانیاں دے کھوبھے 'چوں دی اپنے جتی والے پیر صاف لے کے نکلن لئی اک وڈا ہمبھلا سی۔ جاں اوہ کھنگھورا اوہدے اندر دے بھیت صندوق دا جندرا ٹٹن دی آواز سی۔ جاں پھیر شاید گلّ کرن والا کھنگھورے راہیں اپنا حوصلہ اکٹھا کر رہا سی۔ تاں جو اوہ دلیری نال گلّ شروع کر سکے۔ ایہہ صحیح فیصلہ کہ اس کھنگھورے دا اصل مطلب کی سی، بہت مشکل کم اے۔ پر ایہہ گلّ تے پکی سی جے گلّ کرن والے اتے اوہ ویلا بھاری سی تے اوہنوں ایس اوکھ وچ پھسیا ویکھ کے ای پہلا بندہ ہسیا سی۔ بندہ پتہ نہیں کیوں دوجیاں نوں اوکھ وچ ویکھ کے خوش ہندا اے؟
اوہ پنج شکاری دوست، اس رات، اس بیلے وچ بیٹھے اپنی اپنی ہڈّ بیتی دا اک-اک نواں ٹکڑا سنا رہے سن جہڑا اگے کدے اوہناں دے اندروں باہر نہیں سی نکلیا۔ ہر بندے دے اندر دا اک-اک نواں نکور سچ! تے ایس ای وجہ توں اوہناں پنجاں شکاریاں تے اوہناں دیاں کہانیاں دے کسے وی کردار دا ناں لکھنا مناسب تے واجب نہیں۔ اسیں اوہناں پنجاں بندیاں نوں پہلا، دوجا، تیجا، چوتھا تے پنجواں نمبر دینے آں تے اوہناں دیاں کہانیاں دے کرداراں لئی علف-بے، جیم جہے فرضی ناں ورتانگے۔
اوہ پوہ دی ایسی رات سی، جہدے وچ چن نہیں چڑھدا، رات ہنیری تے رجّ کے ٹھنڈھی سی۔ ککر نظریں تاں نہیں سی آؤندا، پر اتے پیندا جاپدا سی۔ جھل-مل جھل-مل کردے وڈے-چھوٹے تاریاں نال اسمان اینا بھریا تے لدیا ہویا سی کہ اوہناں دے بھار نال جھک کے بہت نیواں آ گیا لگدا۔ وڈے جنگل دے نال دے بیلے وچ اک صاف پدھری تھاں 'تے اوہ لوک اگّ دا وڈا سارا بھامبڑ بال کے اوہدے آلے-دوآلے بیٹھے ہوئے سن۔ رات دے پہلے پہر ایس دی اگّ اتے اوہناں اپنا ماریا ہویا شکار بھنیا، کھادھا تے ایس ہی اگّ دوالے بہہ کے بیلے وچ شکار دی اوہ ٹھنڈھی سیت رات، جاگ کے کٹن لئی باتاں پا رہے سن۔ ایہو جہیاں راتاں، باتاں پاؤن تے سنن لئی بہت مناسب ہندیاں نے تے شکاری بھاویں کسے ملک، کسے عمر، کسے طرحاں دے ہون اپنیاں کہانیاں بہت ودھا چڑھا کے سناؤن دے شوقین ہندے نے تے جے اوہ اپنے شکار دیاں کہانیاں سناؤن تے آ جان پھیر تے اوہ صحیح مائنیاں وچ گپاں دی تھاں گپوڑ چھڈدے نے۔ اپنیاں ایہناں صفتاں توں اوہ وی واقف لگدے نے۔ تاں ہی تے اوہناں ہڈّ-بیتی تے اوہدے نال نویں نکور سچ دی شرط وی لا دتی تے ایہہ وی کہ کہانی شکاری دے شکار والے مائرکیاں دی نہ ہووے۔
ادھ کھڑ عمراں دے پھرن-ٹرن والے شکاری تے مجلسی بندیاں کول کنا کو ایسا سچ رہِ گیا ہندا اے، جہڑا اوہ کدھرے نہ کدھرے وکھا نہ بیٹھے ہون! سنا نہ بیٹھے ہون! پر تاں وی ہر بندے دے اندر اک بھیت-صندوق ضرور ہندا اے جہدے وچ کجھ اجیہے سچ ہندے نے جہڑے کدے باہر دا منہ نہیں ویکھ سکدے، سگوں اوہ بندہ اوہناں سچاں نوں اپنے آپ توں وی لکا-لکا کے رکھدا اے…کدے باہر نہیں کڈھدا جاں کڈھ نہیں سکدا۔ اس رات اجیہے سچ ہی کوڑیاں ہندیاں مونہاں وچوں نکل نکل کے اگّ وچ ڈگّ رہے سن۔ خورے ایس کرکے ہی کہانی سناؤن والا ہر بندہ سوچ-سوچ کے، سہم-سہم کے، ڈر-ڈر کے بہت تھوڑھیاں-تھ لفظاں وچ اک-اک کہانی سنا رہا سی۔
اننج تاں بندہ اپنے-اپنے دا وی پورا بھیتی نہیں ہندا، انج اوہ سارے وی اک دوجے دے بہت بھیتی تے نہیں سن۔ اداں اوہ پنجے بہت چنگے تے گوڑھے یار سن۔ نمبر اک، دو تے تنّ دور-دراڈے دے تنّ ہور ہور ضلعیاں دے رہن والے تے نمبر چار تے پنج اک تحصیل دے دو نیڑے-نیڑے پنڈاں دے وسنیک سن۔ اک نمبر دی دوجی گھر والی دے پیکے پنج نمبر دے پنڈ وچ سن۔ خورے ایس لئی ہی چار نمبر تے پنج نمبر اک دوجے دا بہت آدر بھا کردے۔ ہر ورھے سیال وچ دس پندراں دن اوہ سارے نمبر پنج دے پروہنے ہندے تے اکٹھے شکار کھیڈدے۔ شکار دے ایہہ دن اوہ گپاں لاؤن دے نال-نال اپنے-اپنے دکھ-سکھ وی اک دوجے نال فرولدے۔
پہلوں اوہ چھ سن۔ پر پندراں ورھے پہلوں چھ نمبر دے مرن دے بعد اوہ پنج رہِ گئے۔ مرن والا چھ نمبر، چار نمبر، چار تے پنج نمبر دے پنڈاں دے وچکار اک پنڈ دے رہن والا سی تے چار نمبر دا لنگوٹیا یار سی۔ پنجے شکاری اوہنوں منہ چت لگن والا اک دلیر، اچھا شکاری تے چنگے کھاندے پیندے گھر دا جوان تے اپنا بہت پیارا یار سمجھدے سن۔ ہر ورھے جدوں اوہ سارے سیال دے ایہناں دناں وچ اکٹھے ہندے، مرن والا چھ نمبر کسے نہ کسے طرحاں، کسے نہ کسے بہانے، کسے نہ کسے گلّ راہیں، اوہناں دے وچ آ وڑدا۔
نمبر چار شکاری درمیانے جہے قد، چھینٹکے جسے، تیز تکھے نقشاں والا، اک ادھ کھڑ جہی عمر دا سی۔ اوہدے سانولے رنگ دے چہرے تے چیچک دے داغ، اگّ دی لوء وچ تاریاں وانگ چمکدے سن۔ اس پھیر اک کھنگھورا ماریا تے اپنی باراں بور دی دونالی کھولھی۔ ایس.جی. دے دو کارتوس بندوق 'چوں کڈھ کے بندوق بند کرکے اپنے کول کمبل تے رکھی۔ کارتوس کول پئے ہوئے جھولے وچ پا کے جھولے دا منہ بند کرکے پرھاں دونالی دے کول رکھ دتا۔ باقی بندے اوہدے اتے نظراں جمائی بیٹھے سن۔ جنگل بیلیاں وچ شکار کھیڈن والے دن نوں عامَ طور 'تے رات خاص کرکے، ہر ویلے بندوقاں بھر کے رکھدے نے۔ پتہ نہیں کدھروں شکار نکل پئے، کدھر نوں ٹر پئے، کدھروں اتے آ چڑھے، تاں وی آبادی توں کوہاں دور، جنگلی جانوراں نال بھرے ہوئے بیلے وچ، اتوں اتی ہنیری رات نوں اس ویلے پتہ نہیں کیوں، نمبر چار نے اپنی دونالی 'چوں کارتوس کڈھ چھڈے۔ نہیں تے اوہ سارے تے شکار دے دناں وچ رات دن سدا بھریاں تے تیار بندوقاں ہتھاں وچ رکھدے ہندے۔
رات چپّ سی۔ اوہناں دے دوالے جھاڑیاں، سروٹے، کروٹے، بوٹے درخت تے اوہناں وچ لکی ہوئی ہر شے گہری نیند ستی لگدی۔ جنگل بیلے دی رات وچ اک اوہ گھڑی وی آؤندی اے جدوں جنگل بیلے وچ اگن والی تے اوہدے وچ رہن والی ہر چیز چپّ کر جاندی اے۔ ایہہ اوہ گھڑی سی۔ کتوں بینڈے دے بولن دی آواز وی نہیں آ رہی سی۔ بسّ اگّ وچ بلدیاں لکڑاں دی نمی-نمی سوں-سوں تے بھامبڑ دیاں ہیٹھاں اتانہ ہندیاں لاٹاں دے بے معلوم تے بے-آواز راگ نال پنجاں بندیاں دے ساہ لین دی آواز آ رہی سی۔ آلے-دوآلے چپّ-چاں سی۔ چار نمبر نے تیسری وار کھنگھورا ماریا۔ اگّ وچ بھکھدے، لشکدے اوہدے چہرے توں لگدا جویں اوہ گلّ کرن لئی حوصلہ تے مناسب لفظ لبھن دی ازیئت دا شکار ہووے۔
اخیر اس اک لما ساہ (جہڑا ہوکے نال رلدا ملدا سی) لیا تے ہولی ہولی کہن لگا، "اوہ یاروں ودھ میرا بھرا سی۔ ساڈے وچ کدے کوئی شے نہیں سی آئی، نہیں سی آ سکدی۔ رات دن اسیں اکٹھے رہندے، موجاں لٹدے۔ ساڈے وچوں دی تے ہوا وی نہ لنگھ سکدی۔ اوہنوں دنیاں دی نظر نے کھا لیا تے میری عقل 'تے پتھر پے گئے۔ ہن ہتھاں 'تے چکّ وڈھن نال کی حاصل؟"
گلّ کردا-کردا اوہ اک دم چپّ ہو گیا۔ جویں گلّ اوہدے سنگھ وچ اڑ گئی ہووے۔ چارے سنن والے ٹک-ٹکی لائے اوہدے منہ ولّ ویکھن ڈہے سن تے اوہ اگّ دے بھامبڑ وچ ویکھی جا رہا سی، جویں کہانی اگّ وچوں لبھّ رہا ہووے۔ ہنگورا دین والا اتھے حاضر ہی نہ لگدا۔ کجھ چر چپّ رہن مگروں کہانی سناؤن والا پھر بولیا،
"اک دن مرغابیاں مار کے اوہ تے میں چھمبھ تے پچھانہ پنڈ نوں جا رہے ساں۔ عامَ راہ اسیں لما کرکے چھڈّ دتا تے پیلیاں وچوں دی سدھے پنڈ نوں پے گئے۔ سیال دے دن سن۔ چڑھدے سورج دی نمی-نمی دھپّ دے باو جود ڈنڈیاں دے آلے-دوآلے دا، تے وٹاں اتوں دا گھاہ تریل نال بھجیا پیا سی۔ میں اگے ساں تے اوہ میرے پچھے پچھے دو ہتھاں دی وتھّ 'تے۔ میری بھری ہوئی بندوق میرے موڈھے اتے سی۔ بندوق دے بٹّ اتے میرا ہتھ سی تے نالی پچھانہ نوں سی۔ جہڑی وٹّ توں اسیں اس ویلے لنگھ رہے ساں، اوہدے دوہاں پاسیاں 'تے کماد سی، سوائے آسمان دے اتھوں ہور کسے بنے کجھ نظریں نہ آؤندا۔ وٹّ دے تریل نال بھجے گھاہ توں جیوں میرا پیر تلکیا تے میرے سمبھلدیاں سمبھلدیاں افرا-تفری وچ کتے گھوڑے تے میرا ہتھ جا پیا، بندوق چل گئی۔ چار نمبر دے کارتوس نے اک ہتھ دی وتھّ توں میرے یار دا سینہ چھاننی کر دتا…رسی نال بجھیاں مرغابیاں تے بندوق اوہدے ہتھوں نکل کے دور جا ڈگیاں، تے اوہ بھوئیں 'تے جا پیا۔ اوہ میرے ساہمنے ڈگا ہویا، چھرا وجے ہوئے تتر وانگ، لوٹ-پوٹ ہون لگّ پیا۔" "ایہہ تے چھ نمبر دی کہانی اے۔" نمبر دو بھڑک پیا، "تے اساں ساریاں اینی وار سنی اے کہ ایہدا اک-اک حرف اسیں جاندے آں۔ کویں پھیر توں دوڑ کے پنڈ اپڑیوں، کویں چھ کوہ پینڈے دے سارے راہ اوہدا لہو وگدا رہا، کویں ہسپتال پولیس آ گئی، کویں اوہ پولیس نال دو گلاں کرکے ای مر گیا، بھری ہوئی بندوق نوں بے-احتیاطی نال پھڑن دی وجہ توں کویں ہیرے ورگا یار، یار دے ہتھوں مر گیا۔"
"نکی جہی غلطی نال کڈا وڈا حادثہ ہو گیا۔" نمبر چار چیک پیا۔ نمبر چار دے چیکن تے پتہ نہیں اوہ سارے ہسّ پئے، سوائے پنج نمبر دے، جہڑا بڑے دھیان نال چار نمبر ولّ ویکھ رہا سی۔
تنّ نمبر پہلی وار بولیا، "پولیس نے وی اوہدی موت حادثاتی لکھی تے دنیاں وی ایہو جاندی اے تے ایہدے وچ غلط کی اے؟ چٹے دن ہوش حواس وچ سو بندے تے پولیس دے روبرو چھ نمبر نے آپ آکھیا سی کہ میرا یار تلھک نہ پیندا تے بندوق نہ چلدی۔ ایہدے وچ کسے دا وی دوش نہیں، نہ اوہدا، نہ بندوق دا۔
"چھ نمبر نے جان کے جھوٹھ بولیا سی مردیاں…ایہہ حادثاتی موت نہیں سی۔ ایہہ ای تے میں کلپ رہا آں۔ ایہہ قتل سی، سدھا تے صاف قتل،" چار نمبر نے رون ہاکی چیک ماری۔
"چھ نمبر جھوٹھ نہیں سی ماریا کوئی!" اک نمبر بے-صبری تے غصے نال آکھیا،
"توں جھوٹھ مار رہا ایں ہن! گلّ نوں چاڑھن لئی پتہ نہیں توں کی جھوٹھ دے پلندے بنھ رہا ایں!"
"ڈھٹھے کھوہ وچ پوو…تسیں سارے آپ بے ایمان تے جھوٹھے او!" چار نمبر اکو وار زور زور دی رون لگّ پیا۔
اس اپنا منہ گوڈیاں وچ دے لیا۔ اوہ روئی جاندا سی تے اوہدا سارا جسم ہلی جاندا سی۔
اگّ دے آلے-دوآلے بیٹھے سارے بندے حیران پریشان ہو کے چپّ ہو گئے، اوہ ٹھٹھمبر گئے، چار نمبر دی گلّ توں نہیں، اوہدے رون توں، اوہدیاں اکھاں وچوں وگدے ہوئے سچ توں…! چونہ وچوں تنّ بندے تے اوہدیاں گلاں نوں مخول ہی سمجھ رہے سن پر اوہدا رون کجھ ہور ای دسّ رہا سی جہڑے بندے دا اوہناں پچھلے ویہاں ورھیاں وچ کدھرے اتھرو وگدا نہیں سی ویکھیا اوہ بالاں وانگ بک بک رو رہا سی۔ اوہناں نوں سمجھ نہیں آ رہی سی کہ اوہ کی کرن؟
"اسیں سننے آں توں گلّ کر پر ربّ دے واسطے پہلوں ایہہ سوانیاں وانگ رونا بند کر۔" اک نمبر نے آکھیا۔
کوئی گھڑی کو پچھوں اوہدا جسم ہلنوں ہٹ گیا تے اوہدا رون بند ہو گیا۔ اس اتھرواں نال بھریا چہرہ گوڈیاں وچوں اتانہ چک کے ساریاں ولّ وارو-واری اپنیاں کولیاں وانگ بلدیاں اکھاں نال ویکھیا۔ اک لما ساہ لے کے اوہ کہن لگا، "میں خدا نوں حاضر جان کے آکھدا آں کہ اوہ غلطی نال نہیں سی مریا، میں مسیتے چڑھن لئی تیار آں کہ گھوڑا ڈگن لگیاں اپنے آپ نہیں سی دبیا گیا، میں جان کے دبیا سی۔…میں اوہنوں مارنا چاہندا ساں۔ میں اوہنوں مار دتا، بسّ!"
چارے بندے کمب گئے…کافی دیر تک کوئی کجھ نہ بولیا۔ خورے سچ دی دہشت نے اوہناں توں بولن دی طاقت کھوہ لئی سی۔
"پر کیوں؟" بڑے چر پچھوں اک نمبر بولن دے قابل ہو سکیا لگدا۔ چار نمبر نے اپنی چادر دی ڈبّ نال اپنا اتھرواں بھریا منہ پونجھیا تے ہولی جہی کہن لگا، "اوہدے تے میرے وچ اک رنّ آ گئی سی۔"
"کہڑی رنّ؟" دو تے تنّ نمبر نے اکٹھیاں ای پچھیا، پچھلے پندراں ورھیاں وچ پہلی وار چھ نمبر دی کہانی وچ کوئی رنّ آ وڑی سی۔ کدے کدے تے پنڈاں وچ کسے مرد تے رنّ دا معاملہ ایسراں ڈھکیا چھپیا رہِ جاندا اے، جس طرحاں سنگھنی فصل ہیٹھ زمین نظر ای نہیں آؤندی۔
"ایہہ نہیں دسنا! بھاویں تسیں مینوں گولی مار دیو۔" اس کیہا تے اوہ اٹھ کے کھلو گیا۔ بڑے حوصلے تے بڑی تسلی نال کہن لگا، "میں اپنی بندوق وچوں کارتوس کڈھ چھڈے نے تے ہن میں نہتھا تہاڈے ساہمنے کھڑھا آں…تہاڈے وچوں کوئی اپنے یار دا بدلہ لین لئی جے مینوں گولی مارنا چاہندا اے تاں میں حاضر آں، مارو مینوں گولی!"
ساریاں نوں جویں سپّ سنگھ گیا سی۔ اوہ چپ چاپ ساہ گھٹی بیٹھے اپنے ساہمنے آکڑ کے کھلوتے نمبر چار دے بھوت نوں دیکھدے رہے تے جویں اس اک گھڑی پل وچ ای پندراں ورھے لنگھ گئے۔ اندر کھولدے سچ تے ہتھوں نکلی جاندی نموشی، شرمندگی، غصے تے اپنے آپ نوں نفرت کردی ہوئی زبان وچوں وی نمبر چار نے اس رنّ دا ناں نہ دسیا۔
(اک مرد نموشی توں تے اک وسدا گھر تباہی بربادی توں بچ گیا) خورے ایسے پاروں نمبر پنج نوں حیاتی وچ پہلی وار اوہدے تے پیار آیا تے اس اوہنوں باہوں پھڑ کے تھلے بٹھا دتا تے اوہنوں اپنی بھاری تے جچی تلی 'واز وچ کہن لگا، "جے اس آپ تینوں معاف کر چھڈیا سی تے اﷲ وی تینوں معاف کرے۔ اساں تینوں کی آکھنا اے۔" پنج نمبر دی ایس گلّ 'تے سارے جاگ پئے لگدے سن۔
"اس ایہنوں معاف کی کرنا سی؟ اس وچارے نوں تے مرن تیک پتہ وی نہیں چلیا ہونا کہ اوہدا یار جان کے اوہدے لہو نال نہاتا اے۔" اک نمبر دور کدھرے ہنیریاں وچ ویکھدا ہویا کہن لگا۔
"اوہنوں بڑا پتہ سی، اوہنوں بڑا پتہ سی!" چار نمبر پھیر رون لگّ پیا تے بولیا، "پہلے دن اوہدے اگے لگّ کے میں ٹریا…پہلی وار میں اوہنوں راہوں کراہے پایا…پہلی وار میں بھری بندوق کنڈھاں وانگ پھڑی۔ اوہدیاں باز ورگیاں اکھیاں سبھ کجھ ویکھ جانچ رہیاں سن۔ پر اتوں اوہ ہسّ رہا سی۔ کی تہاڈا خیال اے، اوہ بال سی کوئی، جس نے مینوں جان کے تلھکدیاں تے نالی سدھی اوہدے دل ولّ کرکے گھوڑا دبدیاں نہ ویکھیا ہوئےگا؟ اس ڈگدیاں مینوں کیہا سی، "اوئے ٹکے دی رنّ توں یار مار گھتیا ای، اس تینوں وی چار دن ہنڈھا کے کسے یار توں مروا دینا اے۔ اوئے بچیں اس رنّ توں مورکھا، تے پھیر میرا بندوق چلاؤن والا ہتھ چمّ کے اس مینوں معاف کر دتا سی۔"
گھڑی کو اوہ سارے چپ چاپ پتھر ہوئے بیٹھے رہے۔ رات بیلے وچ قبرستان وانگ سوگ تے چپّ سی۔ چوتھے دی کہانی مکّ چکی سی، اگوں پنجویں دی واری سی۔
اچانک رات دی چپّ سوراں دے گھر گھر تے ٹرن دی 'واج نال پاٹ گئی۔ اوہناں دے کولوں دی سوراں دا اک اجڑ گھر گھر کردا اک دوجے وچ منہ دیئی لنگھ کے اگانھ ٹر گیا۔ پنجاں شکاریاں وچوں کسے وی سوراں ول دھیان نہ دتا۔ انج لگدا سی جویں ایس بیلے وچ اوہ سور مارن لئی رات نہیں سن رکے…۔
پنجویں شکاری کیہا، "میری کہانی بہت نکی اے، دو فقریاں دی تے پہلی کہانی دے نال ای بدھی جڑی اے۔ ایس کرکے میں اوہنوں ہنے سنا کے گلّ مکاؤنا تے اپنی واری دے کے وہلا ہو کے سونا چاہندا ہاں۔"
پہلوں کسے نے ہنگورا نہ دتا۔ پھیر سارے اکو وار ہاں ہاں کرن لگّ پئے۔
اس آکھیا، "میری کہانی بسّ اینی کو اے، بھئی ایدوں پہلے کہانی والی جہڑی رنّ نے یار ہتھوں یار مروایا اوہ اپنے ویاہ توں پہلوں کئی ورھے میرے ہتھوں چار نمبر نوں مروان دا بے-حساب چارہ لاوندی رہی، پر اوہ کامیاب نہ ہو سکی۔ کیوں جو میں سمجھنا آں پئی رنّ بھاویں موریاں نال بھری ہوئی گھر-گھر پھرن والی ٹین دی چھاننی ہووے تے بھاویں اک گھر وچ پئی ہوئی پاسے دی سونے دی بھڑولی…رنّ دے پوٹے چڑھ کے کسے یار نوں نہکّ مار دینا بہت وڈا پاپ اے۔ دنیاں دی سبھ توں سوہنی رنّ وی یار دی جتی دے برابر نہیں ہندی۔"
"اگوں؟ پھیر؟" کئی اکٹھے ہی بول پئے۔
"میری کہانی ختم ہو گئی،" پنجویں تسلی نال کیہا۔
"ناں؟ ناں؟ اوہدا ناں؟"
اک دو تنّ اکٹھے بول پئے، "ہڈّ بیتی سناؤن وچ سچ بولن دی شرط اے۔ کہانی مکمل کرو تے اس رنّ دا ناں دسوں، جہڑی دو کہانیاں وچ جڑی ہوئی اے۔"
نمبر چار دا رنگ اڈ گیا۔ اس کہانی سناؤن والے ولّ ایوں ویکھیا جویں گولی لگیا ہرن، حلال کرن والے شکاری ولّ ویکھدا اے۔
اک نمبر دا منہ غصے نال سرخ ہو گیا۔ اوہدیاں رگاں پھلّ گئیاں تے اس پورے زور نال غصے، نفرت تے کراہت بھری آواز وچ کیہا۔
"کنجری، کتی، گندی، سورنی…گولی دے لایق رنّ۔ اوہدا ناں وی دسو تے ایس توں پہلوں کہ اوہ بندے کھانی کسے ہور یار نوں کھا جائے اوہنوں ستھن وچ گولی مار کے پار لنگھا دیو۔"
"اوہدا ناں؟ اوہدا ناں؟" چار چفرے توں اصرار ودھی جاندا۔ چار نمبر دا رنگ پھیر کالا سیاح ہو گیا۔
کہانی سناؤن والے نے اپنے ہتھ اگّ دے اینے نیڑے کر دتے کہ اوہ سڑن لگ پئے۔ اس ہولی جیہا کیہا، "کسے دی دھی بھین نوں چھٹن دا پاپ میرے سر اتے…اس نیک بخش دا ناں 'جیم' اے، اوہ 'بے' پنڈ دے 'علف' دی دھی سی۔ دس ورھے ہوئے اوہدا ویاہ ہویا تے تیسرے دن اوہ مر گئی۔ ہن پچھوگے ایہہ 'بے' پنڈ کتھے کو اے؟ میرے پنڈوں پہاڑ ولّ دس کوہ دی وتھّ 'تے۔"
"مر گئی،" کہہ کے پتہ نہیں کیوں نمبر اک، دو تے تنّ زور زور دی ہسن لگ پئے۔ ہاسے دے زور وچ کسے وی چار نمبر نوں سکھ دا لما ساہ لیندیاں نہ سنیا۔
ہن ایہہ اک نمبر نوں کویں پتہ لگّ سکدا سی کہ ادوں اوہدے تنّ بچیاں دی ماں، دس ورھے پہلوں اوہدے نال ویاہی جان والی، اوہدی پیاری دوجی گھر والی 'قاف' ہی اصل وچ اوہ نیک بخت اے جہدا ناں آخری کہانی سناؤن والے نے جیم دسیا سی۔
تہانوں ایہہ دسنا باقی رہندا اے پئی پنجواں شکاری ایس کہانی دے لکھن والا خود سی۔
