ہنسراج رہبر
ہنسراج رہبر (1913-1994) ہریاؤ سنگواں (سابقہ ریاست پٹیالہ) ضلع سنام وچ پیدا ہوئے۔ آریہ ہائی سکول، لدھیانہ توں میٹرک کرن توں بعد ڈی.اے.وی. کالج، لاہور توں بی.اے. دا امتحان پاس کیتا۔ دیش دی ونڈ توں بعد پرائیویٹ طور ’تے اتہاس وچ ایم.اے. دی ڈگری پراپت کیتی۔ سکول وچ پڑھدے ہوئے ایہناں نوں اردو وچ شعر؎ کہن دا شوق جاگیا۔ ادوں ایہہ عرش ملسیانی دے شاگرد بن گئے جو انہیں دنیں گورمنٹ انڈسٹریئل سکول وچ ڈرائنگ ٹیچر سن۔ ایہناں دی پہلی غزل 1938 وچ مولانا تاجور نجیبابادی دے رسالے ‘شاہکار’ لاہور وچ چھپی اتے پہلا افسانہ ‘خواب کی تعبیر’ گربخش سنگھ دے ماسک ‘پریت لڑی’، لاہور وچ پرکاشت ہویا۔ ایہہ 1942 وچ ہندی روزانہ ‘ملاپ’ دے سمپادکی منڈل وچ شامل ہو گئے، پر کجھ مہینیاں بعد گرفتاری دے کارن ایہہ سلسلہ ٹٹّ گیا۔ چھیتی ہی ایہہ ساہت دے نال-نال سیاست وچ وی گہری دلچسپی لین لگّ پئے اتے کئی وار جیل گئے۔ لاہور رہندے ہوئے ایہہ ترقی-پسندی لہر نال پوری طرحاں وابستا ہو گئے سن۔ اوہناں دی پستک ‘ترقی پسند ادب’ وشیش ستھان رکھدی ہے۔ اردو وچ ایہناں دے 5 ناول، 3 کہانی-سنگریہہ اتے 3 آلوچنا دیاں پستکاں چھپیاں۔
